ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭘﺎﻳﻪ ﺳﻠﺴﻪﻣﺮاﺗﺐ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ
اگر عضو یکی از شبکههای زیر هستید میتوانید این مطلب را به شبکهی خود ارسال کنید:
[17 Feb 2015]
[ اﻧﺪﻳﺸﮕﺎه ﺷﺮﻳﻒ - اﻧﺪﻳﺸﻜﺪه ﻛﺎوﺷﮕﺮان آﻳﻨﺪه ]
از آﻏﺎز ﺧﻠﻘﺖ ﻫﻤﻮاره اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع "اﻃﻼﻋﺎت" و ”داﻧﺶ“ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻧﻘﺸﻲ اﺳﺎﺳﻲ در زﻧﺪﮔﻲ او داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﻪﮔﻔﺘﻪ ﻧﻴﻜﻮ اِﺳﺘﺮ ”ﻫﻨﻮز داﻧﺶِ ﻣﺎ راﺟﻊ ﺑﻪ داﻧﺶ, ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك اﺳﺖ!.“ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪدي راﺟﻊ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ دارﻳﻮش ﻣﺤﺠﻮﺑﻲ ” (1997)ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد اﻧﺴﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺻﺎﺣﺐ داﻧﺶ ﻣﻲداﻧﻨﺪ , ﺗﻌﺮﻳﻒ از داﻧﺶ در اﺧﺘﻴﺎر دارﻳﻢ!.“ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ذﻛﺮ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻠﻲ از اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ و ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻜﻞﻫﺎي 1 و ,2 ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎه آنﻫﺎ را ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ.
ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ داﻧﻴﻞ ﺑِﻞ ,(1973) داﻧﺶ ”ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﮔﺰاره ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖﻳﺎﻓﺘﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ وﻳﺎ اﻳﺪهﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻗﻀﺎوﺗﻲ ﻣﺴﺘﺪل ﻳﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪاي آزﻣﻮدهﺷﺪه اﺳﺖ و از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ, در ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻧﻈﺎمﻣﻨﺪ, ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﮔﺮدد.“ ﭘﺲ در واﻗﻊ داﻧﺶ (ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ از اﺧﺒﺎر و ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎ), درﺑﺮدارﻧﺪه ﻗﻀﺎوﺗﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻳﺎ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪي از ﻗﻀﺎوتﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ (ﻣﺤﺠﻮﺑﻲ, .(1997 ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ الﮔﻮر, داﻧﺶ, ﭼﻜﻴﺪه اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت از ﺗﺨﻤﻴﺮ ﻓﻜﺮي آن, ”ﺧﺮد“ (ﻳﺎ ”ﻣﻌﺮﻓﺖ(“ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻣﻲﺷﻮد. در ادﺑﻴﺎت ”ﻫﻮش ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ” ,“دادهﻫﺎ“ ﻣﻮاد ﺧﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ و ”اﻃﻼﻋﺎت,“ ﭼﻴﺴﺘﻲِ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ اراﻳﻪﺷﺪه (ﻳﻌﻨﻲ دادهﻫﺎ) ﻫﺴﺘﻨﺪ.
در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﺎﻧﻮن (ﺑﻨﻴﺎنﮔﺬار ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻃﻼﻋﺎت در دﻫﻪ ,(1930 اﻃﻼﻋﺎت, ﻫﻤﺎن ”ﻛﺎﻫﺶ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻫﺎ“ ﻫﺴﺘﻨﺪ. و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً, ”داﻧﺶ“ ﭼﻴﺴﺘﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲِ آﻧﭽﻪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲﺷﺪه (ﻳﻌﻨﻲ اﻃﻼﻋﺎت) ﻫﺴﺘﻨﺪ.
اِﺳﺘﺎن دﻳﻮﻳﺲ و ﺟﻴﻢ ﺑﻮﺗﻜﻴﻦ از ﻧﮕﺎﻫﻲ دروﻧﻲﺗﺮ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ و ”اﻃﻼﻋﺎت“ را ﻫﻤﺎن دادهﻫﺎي ﻣﺮﺗﺐﺷﺪه ﻃﺒﻖ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ”داﻧﺶ“ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ”ﻛﺎرﺑﺮد ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎرﺑﺮدي از اﻃﻼﻋﺎت“ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ, ﻣﻌﻤﺎري داﻧﺶ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ: ﻣﻬﺎرت, اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﺎزﻣﺎن (ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر)؛ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﺎً اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ”ﻧﻮآوري“ را ﻧﻴﺰ ﺟﺰﻳﻲ از آن داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ (ﻣﺤﺠﻮﺑﻲ, .(1997 داﻧﺶ داراي دو ﻧﻮع ﻛﻠﻲ اﺳﺖ:
داﻧﺶ ﺻﺮﻳﺢ ﻳﺎ ﻣﺪون، و داﻧﺶ ﺿﻤﻨﻲ. ﻣﺎﻳﻜﻞ ﭘﻮﻻﻧﻲ ,(1966) داﻧﺶ ﺻﺮﻳﺢ را داﻧﺸﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺪوﻳﻦ و ﻣﻜﺘﻮبﺳﺎزي از ﻃﺮﻳﻖ زﺑﺎنﻫﺎي رﺳﻤﻲ و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ, درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ داﻧﺶ ﺿﻤﻨﻲ,
داﻧﺶ ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن و دراﺛﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ در اﻓﺮاد ﺟﻤﻊ ﻣﻲﺷﻮد و درﺑﺮدارﻧﺪه ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻏﻴﺮﻣﻠﻤﻮس ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻬﺎرتﻫﺎ, اﻋﺘﻘﺎدات, دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ و ارزشﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ.
ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت
Information Technology (IT)
ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺑﺰار ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ (وﻳﺎ زﻳﺮﺳﻴﺴﺘﻢ) ﺑﻪﻫﻢﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮدآوري (دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ), ذﺧﻴﺮه, دﺳﺘﻜﺎري,
ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ, اﻧﺘﻘﺎل, ﻛﻨﺘﺮل, ﻧﻤﺎﻳﺶ, ﺗﺒﺎدلِ (درﻳﺎﻓﺖ و ارﺳﺎلِ) ﺧﻮدﻛﺎر دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود را ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ. در ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻠﻲﺗﺮ، ﺑﻪﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از داﻧﺶ, روشﻫﺎ و اﺑﺰارﻫﺎ (ﺳﺨﺖاﻓﺰار و ﻧﺮماﻓﺰار) ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﻬﻴﻞ و اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﮔﺮدآوري، ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ، ذﺧﻴﺮه، ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ و ﻧﺸﺮ اﻃﻼﻋﺎت (ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از
"راﻳﺎﻧﻪ" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﭘﺮدازش و "ﺷﺒﻜﻪ" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺮاه ارﺗﺒﺎﻃﻲ) ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺘﺞ از ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي و ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺒﺎدل ﺳﺮﻳﻊ و ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻃﻼﻋﺎت را ﻓﺮاﻫﻢ آورده, و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺘﺤﻮلﺳﺎزي ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻛﺎري,
اراﻳﻪ ﺧﺪﻣﺎت و اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ را دارد؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ از ﻧﮕﺎه ﻣﺎ, ”ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت“ و ”ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت“ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮده و ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮاي ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻣﺨﺎﺑﺮات و ﻟﺤﺎظﻧﻤﻮدن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮ آن, از ﺗﻌﺒﻴﺮ ”ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت“ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد.
ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ
Information System
ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ از اﻓﺮاد, ﺳﺨﺖاﻓﺰارﻫﺎ و ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي, دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ, و روﻳﻪﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲﺷﺪه (ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮيﻫﺎ وﻳﺎ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ) ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد. ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮي دﻳﮕﺮ, ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﻮدﻛﺎر و دﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﻣﺸﺨﺺ از دادهﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ. اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺤﺘﻮاي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ (دﻳﺠﻴﺘﺎل), ارزش آن ﻣﺤﺘﻮاي دﻳﺠﻴﺘﺎل را اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎ ﻳﺎ ﮔﺰارشﻫﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞﻓﻬﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت
Information Management
ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺎ ذﺧﻴﺮه و از ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺎ اﺷﺎﻋﻪ (ﺗﻮزﻳﻊ), ﻛﻪ در راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ (از ﻣﻨﺎﺑﻊ داﺧﻠﻲ ﻳﺎ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺒﻲ), ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ, ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪﺳﺎزي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ, ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ, ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ, و ﻓﻨﺎوريﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎن ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﺑﻴﻦ اراﻳﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻛﺎرﺑﺮان (درراﺳﺘﺎي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻫﺪاف ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺳﺎزﻣﺎن) اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد. از ﻧﮕﺎه ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ , ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻤﺎن ﻛﺎرﻛﺮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن (ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي, ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ,
اﺳﺘﺨﺪام ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ, رﻫﺒﺮي, ﻫﺪاﻳﺖ, ﻛﻨﺘﺮل, ﺑﻮدﺟﻪرﻳﺰي اﻃﻼﻋﺎت در ﭼﺮﺧﻪ ﻋﻤﺮﺷﺎن) اﺳﺖ.
اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﻴﻚ (ﻋﻠﻢ اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﻴﻚ)
Informatics
ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎت و راﻫﻜﺎرﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از آن (ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﻛﻤﻚ اﺑﺰارﻫﺎي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت) و اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻈﺎمﻣﻨﺪ از داده ﻫﺎي ﮔﺮدآوريﺷﺪه و ذﺧﻴﺮهﺷﺪه درراﺳﺘﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺸﺨﺺ, ﻋﻠﻢ اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﻴﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد (ﻣﺎ در ادﺑﻴﺎت ﻣﻠﻲ , ﺑﻌﻀﺎً اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﻴﻚ را ﻣﻌﺎدل اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻛﻞ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻳﺎ واﺣﺪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻲداﻧﻴﻢ). در اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﻓﻨﻮن آﻣﺎري ﺟﻬﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻠﻢ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت در راﺳﺘﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ, اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻋﻠﻢ ﺳﺎﻳﺒﺮﻧﺘﻴﻚ
Cybernetics
اﺻﻄﻼﺣﻲ اﺑﺪاع ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻮرﺑﺮت وِﻳﻨﺮ (1950) اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎزوﻛﺎرﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ, ﺑﺎزﺧﻮرد, و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي زﻧﺪه و ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻋﻠﻢ, ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ
ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ, ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ (و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ), ﺑﻮﻳﮋه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي زﻧﺪه و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درك ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ (ﺑﻪوﻳﮋه ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ) ﻛﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﺑﺎ ﻫﺪف ﻛﺸﻒ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪﺳﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ اﻧﺴﺎن و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺖ او اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد, از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺳﺎﻳﺒﺮﻧﺘﻴﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎزﺧﻮردي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ, ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل و اﺻﻼح ﻣﺪاوم اﻋﻤﺎل ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮدازد (در واﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از اﻧﺴﺎن وﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ).
ﺳﺎﻳﺒﺮ و ﻓﻀﺎي ﺳﺎﻳﺒﺮ
Cyber & Cyber Space
ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم وﻳﻠﻴﺎم ﮔﻴﺒﺴﻮن (1984) در ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻋﻠﻤﻲ-ﺗﺨﻴﻠﻲ و ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻓﻀﺎي ﺳﺎﻳﺒﺮ (Cyber Space) ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ (و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي و ﻣﺠﺎزي) ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺎﻳﺒﺮ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻌﻼوه ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪي ﺑﺮﺧﻂ,
ﻣﺠﺎزي ﻳﺎ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻜﺎر رود. ﺑﻪ دﻧﻴﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ و ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ از آنﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ (ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي) و داراي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ, ﻓﻀﺎي ﺳﺎﻳﺒﺮ (ﻳﺎ دﻧﻴﺎي ﻣﺠﺎزي) ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﻌﻤﺎري
Architecture
ﺑﻪﺗﻮﺻﻴﻒ اﺟﺰاي ﻛﻠﻴﺪي ﻫﺮ ﭘﺪﻳﺪه و ﺗﺒﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ، ﻣﻌﻤﺎري ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎن (ﺑﻨﮕﺎه): ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن (در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺪلﻫﺎ و از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ) ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺮاي ﻛﻞ ﺳﺎزﻣﺎن, اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ , ﺧﻄﻮط اﺻﻠﻲ و اﺻﻮل ﻣﺸﺘﺮك ﺳﺎزﻣﺎن را اراﻳﻪ ﻣﻲدﻫﺪ, ﮔﻔﺘﻪ
ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻌﻼوه ﻧﺤﻮه ﻃﺮاﺣﻲ اﺟﺰاي ﺳﺎزﻣﺎن, رواﺑﻂ آﻧﻬﺎ, و ﻧﺤﻮه ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ آﻧﺎن از اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن را ﻧﻴﺰ ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ.
ﻣﻌﻤﺎري ﻛﺴﺐوﻛﺎر: ﻣﻨﺘﺞ از زﻳﺮﺑﻨﺎي اﺻﻠﻲ ﻛﺴﺐوﻛﺎر و درﺑﺮدارﻧﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺧﺪﻣﺎت اراﻳﻪﺷﻮﻧﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن, ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ, ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺷﺮﻛﺖ, و ﺳﻴﺴﺘﻢ ارزش ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن (ﺷﻜﻞﮔﺮﻓﺘﻪ در ﮔﺬر زﻣﺎن) اﺳﺖ.
ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت: ﭼﺎرﭼﻮب ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺳﺎزﻣﺎن (و ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ) و ﻧﺤﻮه ﺗﻌﺎﻣﻞ و ارﺗﺒﺎط آﻧﺎن در راﺳﺘﺎي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ. ﺳﻄﻮح اﺻﻠﻲ ﻣﻌﻤﺎري ﻫﺮﻣﻲﺷﻜﻞ اﻃﻼﻋﺎت (ﻳﺎ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎتِ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ) ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﻛﺴﺐوﻛﺎر, اﻃﻼﻋﺎت, ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ (ﻧﺮماﻓﺰار), دادهﻫﺎ, زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ (ﻓﻨﺎوري). ﺷﻜﻞ 3
را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ.
ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮردﻧﻈﺮ در اﻳﻦ ﺳﻨﺪ, ﻣﻌﻤﺎري ﻛﻼن ﺑﺨﺶ دﻓﺎع و در ﺣﺪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻛﻠﻲ و رواﺑﻂ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻋﻤﺪه اﺳﺖ.
آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ (از ﻧﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎت) اراﻳﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ وزارت دﻓﺎع آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻧﺪه و ﺧﺪﻣﺎتﮔﺮا اﺳﺖ , ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻨﺞ اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ زﻳﺮ اﺳﺖ:
اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ ﻛﺴﺐوﻛﺎر و ﻋﻤﻠﻴﺎت (BRM)
اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ (SRM)
اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ ﻓﻨﻲ (TRM)
اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت (DRM)
اﻟﮕﻮي ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻤﻠﻜﺮد (PRM)
مطلبهای دیگر از همین نویسنده در سایت آیندهنگری:
|
بنیاد آیندهنگری ایران |
پنجشنبه ۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۵ آوریل ۲۰۲۴
اندیشمندان آیندهنگر
|
|