حرکت به سوی یک دولت الکترونیک با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می پذیرد؛ بنابراین باید نسبت به ایجاد زیر ساخت های مناسب مخابراتی، امنیت در تبادل اطلاعات و تدوین قوانین و مقررات حقوقی مناسب اقدام کرد.
با توجه به آمار و رشد گرایش اقتصاد جهان به تجارت الکترونیک وجود مولفه های مکمل آن مثل بانکداری الکترونیک و دولت الکترونیک یک ضرورت انکارناپذیر است.
مقدمتا به سه نکته اشاره می شود.
۱) یکی از مباحثی کلانی که در حال حاضر اقتصاد ایران با آن روبه رو است واگذاری فعالیت های اقتصادی و کاهش تصدی گری دولت در تولید و اداره بنگاه های اقتصادی ( اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی) است. در این راستا نقش تجارت و دولت الکترونیک غیر قابل انکار است.
۲) از دیگر مباحثی که در حال حاضر نظام اقتصادی با آن روبه رو است، بحث فساد اقتصادی است که جلوگیری از آن منشا توسعه فعالیت های بخش خصوصی، بهبود تولید و افزایش کارآیی و بهره وری است. یکی از بهترین راهکارها در این زمینه نظارت بر فعالیت کارکنان دولت از یک طرف و اصلاح ساختار نظام اداری و اقتصادی و مقررات زدایی و خصوصی سازی از طرف دیگر است. در این زمینه می توان از تجارت و دولت الکترونیک به عنوان یک زیر ساخت نام برد.
۳) در راستای حرکت به سمت توسعه اقتصادی باید دولت از بودجه مصوب نهایت استفاده را با توجه به مولفه های اقتصادی روز دنیا به عمل آورد و در راستای افزایش رشد اقتصادی کشور و پویایی اقتصاد ملی گام بردارد. تسریع در انجام پروژه های زیربنایی اقتصادی از جمله گسترش دولت الکترونیک نوعی کاهش هزینه در راستای ایجاد زمینه رشد اقتصادی به حساب می آید. ضمنا تاخیر در انجام آن هزینه های زیادی را بر اقتصاد کشور تحمیل می کند.
دولت الکترونیک
حرکت به سوی یک دولت الکترونیک با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می پذیرد؛ بنابراین باید نسبت به ایجاد زیر ساخت های مناسب مخابراتی، امنیت در تبادل اطلاعات و تدوین قوانین و مقررات حقوقی مناسب اقدام کرد.
اگر هرچه زودتر به استقبال دولتی الکترونیک نرویم در آینده باید هزینه های هنگفتی را بپردازیم. برقراری دولت الکترونیک مستلزم فراهم شدن فضایی است که در آن هر شهروندی می تواند هر خدمتی را که از طریق سازمان ها و موسسات دولتی ارائه می شود به راحتی از طریق خدمات الکترونیکی و بزرگراه های اینترنتی دریافت کند. استقرار دولت الکترونیک به معنی حذف بسیاری از موارد وقت گیر و مزاحم در مسیر خدمت رسانی است.
برای ایجاد یک جامعه الکترونیکی نیازمند فرهنگ سازی و اجبار (مثل اقدام سازمان سنجش به ثبت نام در آزمون ها) هستیم که می تواند از مهم ترین راهکارها برای جذب مردم قلمداد شود. درکنار تمامی مزایا باید به محدودیت ها، مسائل امنیتی و جرائم اینترنتی نظیر پولشویی، فرار از مالیات، سرقت هویت مشتری توجه خاص داشت. اگر در این راستا نرم افزارها برای مقابله با خطرات احتمالی به روز باشند می توان نسبت به ایجاد اعتماد مردم که از مهم ترین انتظارات آنان است، اقدام کرد.
از چالش های دولت الکترونیک، نبود یک متولی خاص برای به روز رسانی اطلاعات و تعامل بین سازمان های دولتی است. همچنین امضای دیجیتالی باید به مرحله ای از کارآیی برسدکه اکثر موسسات مالی چنین خدماتی را ارائه دهند.
تجارت الکترونیک
نقش تجارت الکترونیک در افزایش کارآیی تجاری در اقتصاد ملی بر کسی پوشیده نیست. رقابتی شدن بازارها وبهبود کیفیت، سرعت بخشیدن به انجام مبادله، تقویت موضع رقابتی کشور در جهان، بهره گیری از فرصت های صادرات و واردات کالا و خدمات از دیگر منافع تجارت الکترونیک است.
تجارت الکترونیک با بهره گیری از شبکه اطلاع رسانی جهانی و اینترنت و همچنین وب جهانی برای عرضه و فروش کالا و خدمات صورت می پذیرد. سرعت بالای رشد فناوری مبادله الکترونیکی داده ها (EDI) باعث شده که تجارت الکترونیک به نماد عصر حاضر تبدیل شود. تجارت الکترونیک به دلیل افزایش سرعت و کارآیی و کاهش هزینه ها، عرصه جدیدی را در رقابت گشوده است تا آنجا که گفته می شود عقب افتادن از این سیر تحول نتیجه ای جز منزوی شدن در عرصه اقتصاد جهانی نخواهد داشت.
مزایای مهم تجارت الکترونیک را می توان به ترتیب زیر خلاصه کرد:
تسهیل و جهانی شدن تجارت و رشد اقتصادی، افزایش سطح رفاه زندگی مردم از طریق تاثیر در افزایش تولید، اشتغال، سرمایه گذاری، فروش و درآمد؛
کاهش هزینه رفت و آمد، کاهش ترددها، ترافیک شهری و در نتیجه کاهش آلودگی محیط زیست؛
رقابتی شدن بازارها و ایجاد حسن رقابت و در نتیجه بهبود کیفیت کالاها، بهره وری در تولید محصولات و حذف هزینه های دلالی و در نتیجه خلاقیت و نوآوری؛
صرفه جویی و کاهش هزینه ها از جمله انبارداری، ایجاد زمینه کار در ۲۴ ساعت و افزایش ارتباط با مشتریان و ارتباط رو در رو با مشتری و پاسخ آنلاین، تسریع در تحویل محصولات.
بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک به طور کلی انواع کانال های ارتباطی میان بانک و مشتری حقیقی و حقوقی را شامل می شود. بانکداری الکترونیک استفاده از فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری است که مبتنی بر اینترنت و مخابرات برای مبادله منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است و دیگر نیاز به حضور مشتری در شعبه بانک نبوده و کارهای بانکی به صورت اعتباری انجام می شود.
یکی از مهم ترین اقدامات بانک ها در راه تبدیل شدن به یک بانک الکترونیکی توسعه سخت افزاری و نرم افزاری شبکه های بانکی، ایجاد خطوط پرسرعت در بانک ها، آشنا سازی مردم با انواع پرداخت ها و مبادلات الکترونیک نظیر مالیات، بیمه، قبوض و ... است.
برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور، ورود به بازارهای جهانی و عضویت در سازمان هایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی به شمار می آید. چند سالی است که برخی از روش های ارائه خدمات بانکداری الکترونیک مورد استفاده قرار می گیرد، اما تا رسیدن به سطح کشورهای پیشرفته در زمینه بانکداری الکترونیک راهی طولانی در پیش است.
سیستم بانکی ایران هنوز به قلم و کاغذ متکی است و رایانه و دستگاه خود پرداز که مشتریان می توانند با کارت های بانکی روزانه مقادیر معینی پول از حساب خود یا عابر بانک ها (ATM) برداشت کنند، نباید تنها مظاهر بانکداری الکترونیک باشد. هدف بانکداری الکترونیک عدم مراجعه به شعبه بانک است، اما در ایران بعضا بدون مراجعه به بانک کاری امکان پذیر نیست. کارشناسان تجارت الکترونیک اطمینان نکردن مردم به این سیستم ها را یکی از علل اصلی فراگیر نشدن بانکداری الکترونیک در ایران عنوان می کنند. برخی از مردم حاضرند هزینه و... برای رسیدن به بانک بپردازند و ساعت ها در راه رسیدن در ترافیک سپری شود و نیز در صفوف طویل بانک ها بمانند تا قبوض خود را بپردازند تا با خیال راحت مطمئن باشند که قبض شان پرداخت شده است.
تجارت گردشگری
فن آوری اطلاعات نقش موثری در توسعه گردشگری دارد گردشگران باید به اطلاعات مطمئن، معتبر و دقیق دسترسی داشته باشند. ایجاد بانک اطلاعات گردشگری در ایران می تواند سهم بسزایی در بهبود کمی و کیفی اطلاعات فراهم شده برای گردشگران بین المللی داشته باشد. صنعت گردشگری ایران با معضلات بنیادی بسیاری مواجه است، ولی تجارت الکترونیکی می تواند فرصت های طلایی را تشخیص داده و به کار گیرد.
سخن آخر
برای آشنایی مردم می توان استفاده از خدمات الکترونیکی در پرداخت قبوض، بیمه، مالیات ها و... را اجباری کرد. ضمنا آشنایی محصلان، دانشجویان، معلمان و مدیران می تواند کمک شایانی حداقل برای سال های آتی باشد. اگر خدمات الکترونیکی بی نقص و کامل ارائه شود تا بتواند مشکلات مردم را حل کنند مطمئنا مورد استقبال قرار می گیرد.
اخیرا در زمینه تجارت الکترونیک اقداماتی نظیر: ایجاد تغییرات در سیستم اطلاع رسانی بازرگانی و نقطه تجاری ایران و تاسیس مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران و تشکیل شورای عالی تجارت الکترونیکی اتفاق افتاده است. تغییرات در نظام بانکی (شبکه شتاب) و ارائه کارت های بانکی گوناگون در رشد بانکداری الکترونیک نقش داشته است، تغییرات در نظام گمرکی کشور و نهایتا اقداماتی در زمینه توسعه شبکه مخابراتی نیز قابل ذکر است، اما ضعف زیرساخت های مخابراتی (دسترسی به اینترنت و شبکه، ترافیک خطوط، پهنای باند مخابراتی، گران بودن ارتباطات تلفنی، مسائل امنیتی سیستم مخابراتی و پروتکل های مختلف مخابراتی) از عوامل کند بودن گسترش تجارت الکترونیک در کشورمان بوده است. نداشتن پوشش ماهواره ای مناسب و قوانین و مقررات محدود کننده، باعث افزایش هزینه استفاده از اینترنت است. همچنین مشکلاتی نظیر دسترسی و استفاده از کامپیوتر، ضعف قوانین و مقررات، تخلفات محتمل در تجارت الکترونیکی و نظام قضایی نامتناسب با آن مزید بر علت است.
نگارش: محمد نریمان فرد
کارشناسی ارشد رشته مدیریت
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان