Iranian Futurist

اطلاعات و سرمایه داری پیشرفته

هربرت شیلر

امروزه شبکه های اطلاعاتی با ذخیره و پردازش و اشاعه کامپیوتری اطلاعات و اداره حجم عظیمی از آن و با سرعتی بی سابقه تمام جهان را در می نوردند.

انفجار اطلاعات ویژگی عصر حاضر است و تحلیل گری که آن را نادیده بگیرد، طبعاً جدی گرفته نمی شود اگر برروی تحلیل های مارکسیستی شیلر دقیق شویم متوجه می شویم که وی ضمن تایید اهمیت زیاد اطلاعات در دوران معاصر بر مرکزیت آن در تحولات در دست تکوین نیز تاکید دارد و اطلاعات و ارتباطات را عناصر بنیادی سعی و تلاش دیرینه و آشنای سرمایه داری می داند.

علاوه برشیلر محققانی همچون پیتر گلیدیگ گرام مرداک نیکلاس گارنام و... تحلیل نظام یافته و منسجم از تکیه سرمایه داری پیشرفته به اطلاعات و فناوری های اطلاعاتی و ارتقای آن را ارائه می دهند.

هربرت شیلر برجسته ترین چهره در میان گروه نظریه پردازان انتقادی و مفسرگرایشهای حوزه اطلاعات است وی تاثیر چشمگیری در درک عصر اطلاعات داشته است از مهم ترین آثارش

1- چه کسی می داند؟

2- اطلاعات و اقتصاد بحران

3- یکسان سازی را می توان نام برد.

اقتصاد سیاسی

....اقتصاد سیاسی که شیلر در آن نقش مرکز دارد سه مشخصه کلیدی دارد:

1- تاکید بردیدن آن سوی اطلاعات

فرضاً در برنامه های تلویزیونی یا اخبار روزنامه ها به دلیل خصوصیات ساختاری ای که در پس این پیامها نهفته است که مشخصه های اقتصادی مانند الگوهای مالکیت منابع در آمد تبلیغات و توانایی های مخاطبان در پرداخت هزینه هاست اقتصاد دانان سیاسی معتقدند این عناصر برمحتوای اخباری تولیدی یا نوع برنامه های کامپیوتری محدودیت ایجاد می کنند.

2- رهیافتهای "اقتصاد سیاسی" که برای تحلیلی نظام مند از اطلاعات ارتباطات بحث می کنند به نوعی تلاش این رهیافت هابر این است که مثلاً پدیده های ویژه، مثل یک ایستگاه تلویزیون کابلی یا شرکت نرم افزاری را در متن عملکرد کل یک نظام اجتماعی _ اقتصادی جای بدهند. این رهیافت براهمیت تحلیل کل نگی تاکید می کند به این علت که اگر همه چیز درمجموع تابع نظام باشد پس هیچ چیز نمی تواند خیلی تغییر کند و این ویژگی سوم یعنی

3- تاکید برتاریخ به مفهوم دوره ای کردن روندها و تحولات می باشد شیلر و متکران هم عقیده با او ضمن انعکاس نظر "ماگنوس آنژنسبرگر" صنعت فکری را "صنعت کلیدی قرن بستم " ارزیابی می کنند شیلر می گوید شکی نیست که در حال حاضر اطلاعات بیشتری نسبت به گذشته تولید می شود و ماشینی که این اطلاعات را تولید و ذخیره بازیابی و پردازش می کند و اشاعه می دهد کیفیتی دارد که هرگز در گذشته در دسترس نبوده است زیرساخت کنونی تولید، ذخیره و اشاعه اطلاعات چشمگیر است.

برخلاف این تصور که سرمایه داری ارتقاء یافته است ضرورتهای دیرپای حاکم براقتصاد بازار مانند همیشه در دگرگونیهای حوزه های فناوری و اطلاعاتی نیز برجسته باقی مانده اند آنچه تکمیل کننده تفکر مارکسی درباره نقش قدرت کنترل و منافع در پیامدهایی است که برای حوزه اطلاعات پیش آمده است.

عناصر کلیدی هربرت شیلر:

1- توجه به ارتباط معیارهای بازار با تحولات اطلاعاتی و طبق این نظرتمیزاینکه نوآوری اطلاعات و ارتباطی به نحو چشمگیر تحت تاثیر فشار های بازار برای خرید فروش و تجارت به منظور سودبری است ضروری می باشد از نظر شیلر و همسرش آنیتا میل نیرومندی در مرکز اصول بازار وجود دارد جهت کالا کردن اطلاعات، یعنی اطلاعات تنها به شراطی که قابل فروش باشد بیشتر در دسترس قرار می گیرد.

2- شیلر استدلال می کند که : نابرابری طبقاتی عامل اصلی در توزیع و دسترسی به اطلاعات و توانایی تولید آن است یعنی طبقه اجتماعی تعیین کنند این است که چه کسی چه اطلاعاتی را بدست آورد و چه نوع اطلاعاتی را می توان کسب کرد یعنی بسته به مکان مشخص در سلسله مراتب طبقاتی می تواند در "انقلاب اطلاعات" سودبرباشد یا زیان ده .

3- استدلال دوم شیلر: جامعه دستخوش چنین دگرگونیهای مهمی در حیطه اطلاعات و ارتباطات جامعه سرمایه داری شرکتی است یعنی سرمایه داری معاعصر توسط نهادهای شرکتی که سازمانهای متمرکزی هستند و تسلط ملی و عموماً دسترسی بین المللی دارند اکثراً به صورت بازار های انحصاری مسلط شده است به هر که انسان دقت کند شرکت ها با یک یا چند صد فرمانده عالی رتبه اقتصادی برصحنه مسلط اند.پس جامعه اطلاعاتی ضرورتهای سرمایه داری را منعکس می کند.

امپراتوری فراملّی

شیلر درمورد این واقعیت هشدار می دهد که سرمایه داری شرکتی همچنان که در اندازه دامنه رشد کرد به همان اندازه چیزی به نام امپراتوری فراملّی خلق کرده یعنی ارتقای صنعت اتومبیل سازی که در آن امثال خودرو جنرال موتور و... حکمروایی می کنند براثر این تحولات که برای پایدار ماندن نظام حیاتی است می باشد و شرکت هایی که دامنه جهانی دارند برای پیگیری فعالیت های خود احتیاج به زیرساخت پیچیده ارتباطات کامپیوتری در فعالیت های روزمره خود دارند شیلر معتقدات که بخش اعظم تصاویر تولید شده رسانه ای تنها در چارچوب روابط بازاری و تواماً به قصد کمک در بازاریابی عمدتاً برای فرآورده های آمریکایی دسترس پذیرند.

بنابراین تولیدات تلویزیونی سینمایی هالیوود برنامه های ماهواره ای بطور کلی صنعت برنامه های تفریحی که در آن آمریکا نقش اصلی را ایفا می کند برپایه ای تجاری سازمان یافته اند و برای سهولت بازاریابی کالاها و خدمات عمل می کنند همچنین شیلربعضی از شیوه های مستقیم را نیز پررنگ تر می کند که از طریق آنها رسانه های همگانی از امپراتوری فراملّی ایالت متحده به طور قاطع پشتیبانی ایدئولوژیک به عمل می آورند رسانه های آمریکایی در جایی که منبع اصلی گزارش اخبارند فقط دغدغه های مربوط به خود را انعکاس می دهند و طبعاً "رقابت" وتجارت مطمئن اطلاعاتی هستند که براحتی برای تصور کردن آنچه که شرایط طبیعی و دلخواه انگاشته می شود بکار گرفته می شود و چه بسا وقایع روند های دنیا مشخصاً از منظری کلانشهری ...معمولاً آمریکایی _پوشش داده می شود .

مثلاً مسائل خاورمیانه هنگامی که "بحرانی" باعوارض مهم برای ایالات متحده و متحدانش پیش آمد عمدتاً تحت پوشش قرار گرفت.

همچمنین قسمت اعظم اخباری را که خبرگزاریهای بین المللی منتشر می کنند در واقع 90 درصد آنها دقیقا از جانب چهار آژانس خبری غربی است که دوتای آن یعنی یونایتدپرس ایترنشنال و آسوشیتوپرس آمریکایی، رویتر (بریتانیای) و فرانس فرانسوی است

و بعلاوه غرب به دلیل بهره مندی از برتری فناورانه در وجود ماهواره ها مخابرات کامپیوتر و غیره در پشتیبانی از نظر گاههای خود صاحب امتیازی غلبه ناپذیر است شیلر به عنوان یکی از قاطع ترین حامیان نظم نوین جهانی اطلاعات تاکید می کند که به مبارزه طلبیدن امپریالیسم اطلاعاتی شرط لازم اعلام همدردی با مبارزه ملل فقیر برای بهبود وضعشان است چراکه در هر لحظه محیط اطلاعاتی جهان به چشمگیری از ملل غرب به خصوص آمریکا سرچشمه می گیرد.

اخبار سینما موسیقی آموزش و پرورش و انتشار کتاب مسیرش یک طرفه شده است و تمام اینها به عقیده شیلر "امپریالیسم فرهنگی" یعنی وسیله اطلاعاتی پایدار ساختن تسلط غرب را بوجود می آورند.

و در واقع تاریخ گسترش سرمایه داری شرکتی تاریخ گسترش شرکت های رسانه ای نیز بوده است. نتیجه تحقیقات در محقق پیشرو در اقتصاد سیاسی یعنی پیتر گلدینگ و گرام مرداک چنین است : اگر چه انواع مختلف مجتمع های رسانه ای از یکدیگر متمایز هستند، اما همه آنها در خصوصیاتی عمومی مشترکند و آن اینکه همگی شرکت های سرمایه داری غول آسایی با دسترسی ملی و بین المللی اند.

معیارهای بازار از دید شیلر:

شیلر اعتقاد دارد که محیط اطلاعاتی معاصر بیانگر منافع و اولویت های سرمایه داری شرکتی جزو ضروری پایداری اقتصاد سرمایه داری جهان گرا است.

شیلر براین است که اصول بازار که تاکید آنها جستجو برای حداکثر سود است، در قلمرو اطلاعات نیز به همان اندازه کل جامعه سرمایه داری موثر است یعنی فشار های بازار به هنگامی که تصمیم گرفته شود چه نوع اطلاعاتی برای چه کسی و در چه شرایطی تولید شود تعیین کننده است در نتیجه شرکت هایی که برصنعت اطلاعات سلطه دارند بدون احساس شرمساری براساس اصول بازار عمل می کنند و خود را با زمینه هایی که در آنها احتمال بیشترین سود وجود دارد سازش می دهند اما مثلاً این کار در حوزه الکترونیکی پزشکی عملی نیست.

شارپ استدلال می کند که : "صنعت کامپیوتر" ماسک عمومی پیشرفت و چهره حقیقی محافظه کاری را نشان می دهد برای مثال : بیشترین فرآورده های اطلاعاتی خانگی در واقع تقویت کنندگان و دستگاه تلویزیون هستندوتجهیزات ویدئویی ، تلویزیون کابلی بازیهای کامپیوتری و... همگی آشکارابرآنچه فناوری تجاری موفقی بوده است بنا شده است و از آنجا که این فرض که اطلاعات بیشتر به خودی خود مفید است بسیار همه گیر شده لذا اشخاص به ندرت درباره نقش بازار و بعضی پیامدهای منفی ممکن در اثر این فشار پرسش می کنند شیلر در مورد جامعه اطلاعاتی چنین قضاوت می کند آنچه که "جامعه اطلاعاتی " نامیده می شود در واقع تولیدپردازش و انتقال حجم عظیمی از داده درباره تمام موضوعها، فردی و ملی اجتماعی و تجاری اقتصادی و نظامی است اکثر این داده ها برای برطرف کردن نیازهای بسیار تخصصی ابرشرکت ها بوردکراسیهای حکومت مالی و تشکیلات نظامی دولتهای پیشرفته صنعتی تولید می شوند و نهایتاً نهادهایی همچون موزه ها، گالری ها، کتابخانه ها، خدمات آماری دولتی، بی بی سی و نظام آموزش پرورش با وجود انفجار اطلاعات با تقطیهای مداوم و واقعی در بودجه به خاطر ارجعیت سیاستهای بازار مدار روبه رو شده اند.

و شیلر اینها را ناشی از تضعیف رو به گسترش فضای اجتماعی و عمومی با عواقب جدی برای تولید فرد دسترس پذیری اطلاعات می داند.

نابرابری طبقاتی :

نقش محوری بازاری در حوزه اطلاعات بیانگر این است که : اطلاعات و فناوری های اطلاعاتی برای آنها که قادرند تا پول بپردازند تولید می شود و برای همانها هم دسترس پذیر است. البته نه به معنای انحصاری بودن اطلاعات و فناوری روشن است که تقریباً اکثر افراد جامعه به فرآورده ها و خدمات اطلاعاتی دسترسی دارند مثل( تلویزیون، روزنامه و....) و بازار و به همه مصرف کنندگان باز است اما این واقعیت که بازار مکانیزم توزیع کننده است بدین معنی است که به جامعه ای تفکیک شده است براساس در آمد و ثروت یعنی در حال حاضر نابرابریهای طبقاتی به طور گسترده تقسیمات سلسله مراتبی جامعه _ نفوذ اصلی را برعصر اطلاعات دارد یعنی هر قدر که مشخص در رده اجتماعی پایین تری قرار دارد اطلاعاتش را هم از منابع درجه دوم دریافت می کند. شیلر اعلام می کند که اطلاعات بیشتر به تنهایی لزوماً زندگی مردمان را غنی نمی کند.

برعکس، وقتی عامل تعیین کننده درجه اول برای دسترسی و ذخیره اطلاعات قدرت پرداخت باشد یعنی اینکه برای اکثریت آنچه ارائه می شود اطلاعات ارزان تولید شد سبک سایه با جاذبیت سطحی و انبوه است.

(مثل سریالهای آبگوشتی یا اطلاعاتی در مورد به هم خوردن ازدواجهای سلطنتی)

سرمایه داری شرکتی :

شیلر سود برنده اصلی " انقلاب اطلاعات را سرمایه داری شرکتی می داند چون این مسئله پیامدهای حیاتی بسیاری برای محیط اطلاعاتی دارد که هر کدام از آنهااز ثروت عظیم و موقعیت محوری آن در اقتصاد جدید نشات می گیرد.

مثلاً فناوریهای اطلاعاتی شرکت ها را برای عمل در دور دستها در استفاده از نیروی کارهای متفاوت و درپاسخ به وضعیت های محلی گوناگون (سیاسی، منطقه ای، اقتصادی و... ) با آنچنان کارایی توانا می سازد که بدون ارتباطاطات پیچیده و ذخیره سازی های کامپیوتری غیر قابل تصور است همچنین فناوری های اطلاعات به شرکت ها امکان می دهد هدایت جهانی تجارتشان را با کمترین دغدغه نسبت به محدودیتهای تحمیلی از طرف دولتهای ملی داشته باشند.

مثلاًَ اطلاعات مورد علاقه خورد و آی بی ام بین دیترویت ولاگوس یا نیویورک و بمبنی در شکل رقمخی و از طریق ماهواره های متعلق به شرکت های غربی ردوبدل می شود .2 عنصر مهم در مورد نیروی برآمده از دسترسی شرکت ها به شبکه های اطلاعاتی چنین است.

1- آنچه انفجار اطلاعات را میسر می سازد تنها برپایه مالکیت خصوصی است که از پیامدهای آن این است که بخش شرکتی با بیشترین نیروی اقتصادی از خدمات مهم اطلاعاتی بهره مند می شود و همچنین اطلاعت زیادی که یک دفعه خریداری می شود به سبب تملک خصوصی از نظر عموم خارج می شود مانند اطلاعاتی که شرکت های بازار سنج گرد آوری می کنند یا اطلاعات مربوط به برنامه های تحقیق و توسعه شرکت ها در واقع صنعت یکی از انحصاری ترین و غول آسا ترین و جهان مشمول ترین تجارتهای شرکتی است. توماری از شرکت های اطلاعاتی مقدم نشان دهنده عظیم ترین شرکت های جهان در اواخر قرن بیستم است مثل آبی ام.آتی تی . فیلیپس . هیتاچی . زیمنس و....

سرمایه گذاری مصرفی :

طبق نظر شیلر و همفکران او "جامعه اطلاعاتی " را سرمایه داری پیشرفته شکل داده و بیشترین سود را نیز برای او محدودیت های بازار او، برای ساختارهای نابرابرانه او و سازمان های شرکتی او دارد. اما منتقدان با دو روش از این هم فراتر می توانند بروند.

1- شیوه ای که افکار گاندی دارد مبنی براینکه اطلاعاتی شدن روابط، یعنی کنترل هرچه بیشتر شهروندان به نفع ظایقه سرمایه دار

2- به طور مرتبط بحث براین است که "انقلاب اطلاعات" با نفوذ عمیق تر به درون زندگی روزمره مردم سرمایه داری را پیش می راند و طبعاً خلق و تحکیم سرمایه داری مصرفی را تشویق می کند یعنی مردم منفعل مصرف کندگان آنچه هستند که سرمایه داری تولید می کند.مثلاٌ در ابتدا تلویزیون را تقویت کرده تاهم به عنوان وسیله ای برای فروش کالا و خدمات به خریداران منفرد تبدیل شود هم سبک زندگی مصرفی گرایانه را تقویت کند

3- حجم عظیم برنامه ها هم به نوبه خود سبک زندگی مصرفی را تشویق می کنند

4- فناوری های اطلاعات گرایش به جایگزینی بازار را به جای فرد و سازمان اجتماعی تشدید می کنند دیگر موادغذایی در باغ و باغچه پرورش نمی یابد بلکه اکثراحتیاجاتمان در فروشگاه های زنجیره ای یا سوپرمارکت ها رفع می شود.

5- فناوری هیا جدید این امکان را برای شرت ها فراهم می کند که در طیف وسیعتر و با نظارت بیشتر پیامهای ترغیب کننده را نسبت به مردم اعمال کنند (مثلاً هدف روزنامه های مجانی واقعاً مطلع کردن خانواده ها از وقایع و اخبار محلی نیست بلکه در این است که کارکنان مجتمع ها را به آگهی دهندگان تسلیم کنند.

اعتراض ها نسبت به نظریه انتقادی :

1- مربوط به مسئله سیاست است که بیان می کند در نوشته های منتقدان یافتن پیشنهادهای عملی مشکل است.

2- فروپاشی جوامع کمونیستی این انتقادها را از اعتبار ساقط کرده است.

اما به طور کلی ارزش اصلی کار شیلر در توانایی آن دردرک و تشریح عصر اطلاعات نهفته است و این توصیفها به ما یاد آورمی شود تاقبل از اینکه به رویاپردازی درباره جایگزینی ها بپردازیم چیزها را همان طور که هستند درک کنیم شیلر جا این نگرش که جامعه اطلاعاتی تاریخ واقعی انسانی دارد بیان می کند که جامعه اطلاعاتی توسط نیروهای اجتماعی ساخته شده است و این بدین معنی نیست که کسی تنها یک راه یعنی کمونیسم را تایید می کند که زمانی مطرح شد و به شکست انجامید.

به طور خلاصه الگوی شیلر فاقدت پیچیدگی جامعه شناختی برای امکان ملاحظه به تفاوت های جنسی نژادی قومی است و درباره گسترش گروه هایی که کار غیر بدی می کنند چیزی نیم گوید و همچنین مفهوم نا کامل طبقه از نظر شیلر به سرمایه فرهنگی (متضاد سرمایه اقتصادی، توجه ندارد و اعتراض دیگر به دیدگاه همه یا هیچ است در مورد اطلاعات منتقدان نظریه انتقادی مطرح می کنند که گرچه حجم زیادی از اطلاعات آشغال در گردش است اما نمی توان گفت که کل اطلاعاتی که به عموم مردم داده می شود چرند و مزخرف است.

نتیجه گیری از نظریه انتقادی شیلر :

آثار شیلر درکی مهم از ابعاد اصلی نقش و اهمیت اطلاعات و فناوریهای وابسته بدان را ارائه می کند اما توجهش به معیار های بازار و سرمایه داری شرکتی فقط می تواند مارا نسبت به نقش محوری آنها متقاعد سازد و اعتقاد دارد نابرابریهای اجتماعی در عصر اطلاعات محو نمی شود وروشن می سازد که چگونه این نابرابریها در سطح محلی و جهانی تعیین می کند که چه نوع اطلاعاتی در چه وضعیت هایی و برای چه کسانی تولید بشود.

مدیریت و دستکاری اطلاعات :

یورگن هابرماس وزوال حوزه عمومی :

در میان مضران جامعه اطلاعاتی گروهی متفاوت وجود دارد که در عین حال که به وجود حجم عظیم اطلاعات در گردش در جهان امروز اذعان دارند اما نسبت به اعلام عصر اطلاعات حرارت کمتری به خرج می دهند این تفسیر در محکم ترین روایت خود برآن است که فرایند دموکراتیک به خاطرنابسندگی اطلاعات در دسترس برای عموم مردم سست گشته است چون اگراطلاعات در دسترس مضایقه شود چگونه می توان به آرمان رای دهندگانی اندیشمند حساب شده آگاه (دموکراسی واقعی ) دست یافت.

حوزه عمومی :

هابرماس چنین استدلال می کند که حوزه عمومی یا دقیق تر (حوزه عمومی بورژایی) به علت ویژگی های کلیدی جامعه در حال گسترش سرمایه داری در انگلستان قرن هیجدهم ظهور کرد. بازرگانان سرمایه داری برای حفظ استقلال به مبارزه با کلیا و دولت برخاستند کم کم سرمایه داران از جهان فرهنگ و ادب حمایت کردند و از این طریق وابستگی به اربابان را تقلیل دادند.

وازسوی دیگر به عنوان یکی از آثار رشد بازار، حمایت از آزادی بیان و اصلاح نظام پارلمانی فرونی گرفت و به موازات این اتفاقات مبارزه ای طولانی برای تاسیس روزنامه هایی مستقل از دولت در جریان قرار گرفت یعنی به عقیده هابرماس "سیاستهای عقل پذیرکم کم شکل گرفت هابرماس در عین حال که به نفوذ متقابل مالکیت خصوصی و حوزه عمومی اشاره می کند براین نظر است که کفّه این تعادل بی ثبات در خلال دهه های آخر قرن نوزدهم به نفع مالکیت خصوصی سنگین تر بود.

و اعتقاد تقویت روابط عمومی و فرهنگ اعمال فشار به ویژه در خلال قرن بیستم گواسی واقعی برتداوم چشمگیر عناصر مهم حوزه عمومی است. و اصطلاح بازفئودالی شدن را بیان می کند و آن را ناشی از دگر گونی در نظام ارتباطات همگانی می داند.

هابرماس می گوید که : حوزه عمومی بورژایی از نخستین روزهای خود فضایی را برای مردمی که موضعی مابین حکومت و بازار یعنی اقتصادو سیاست داشته اند ایجاد کرده است توصیف هابرماس از تحولات تازه در حوزه عمومی غم انگیزات چراکه او دغدغه عمده شرکت های ارتباط را بازار می داند یعنی تولید آنها وقف رسیدن به ایجاد حداکثر در آمد تبلیغاتی و پشتیبانی از دادو ستد سرمایه داری می شود و تهاجم روابط عمومی را موجب دست کشیدن از معیارهای عقلانیت می داند که زمانی مباحث عمومی را شکل داده بود.

حوزه عمومی و دگرگونی اطلاعاتی :

نقش اطلاعات در جامعه مدرن با دقت در حوزه عمومی ملموس است. افکار عمومی در عرصه بحث آزاد شکل می گیرد و کیفیت دسترس پذیری و نحوه انتقال اطلاعات برکارآمدی این افکار تاثیر عمیقی می گذارد چون اطلاعات موثق و مناسب مباحثه ای سالم و اطلاعات کم یا خدشه داری موجب تصمیم های زیان بار و مباحثات نا مناسب می شود.

نهادهای خدمات عمومی رادیو و تلویزیون :

هنگامهای سخن پراکنی با جهت گیری خدمات عمومی که خود را عمدتاً امانه منحصراً در وجود بی بی سی نشان داده اند جزمهم ترین نهادهای اطلاعاتی کشورند.مثلاً بی بی سی تا حد زیادی در کانون ارتباطات سیاسی فرهنگی و اجتماعی قرار دارد و به خصوص از طریق تلویزیون در دسترس هر فرد جامعه قرار می گیرد.

چون بی بی سی به منظور فعالیت های غیر تجاری تاسیس شد شکل گیری آن توسط مجلس و دوری آن از تجارت پیامد های مهمی در برد اشت و بی بی سی تاکید براین داشت که برنامه های رادیو و تلویزیون هم تفریحی و هم آموزشی اند و تلویزیون به دقت از بی بی سی الگو برداشت و سنن و خدمات عمومی را در بسیاری از فعالیت های خود گنجانید بی بی سی از نخستین روزهای کار خود از مقامات حکومتی جدا و تحقیر کننده جهان تجارت بود اما این سازمانی با روالی مستبدانه و جهت گیری نخبه گرا بود کم کم با گذشت زمان ردیابی تحولات در مفاهیم پخش برنامه با جهت گیری خدمات عمومی امکان پذیرشده است از اواخر دهه 60 تقسیم بندی میان مخاطبان واضح شد و سخن گفتن بی قید و شرط از همه مردم را دشوار کرد و از دهه 70 بحران در پخش برنامه با جهت گیری خدمات عمومی تجربه شد که در دوجبهه اقتصادی و سیاسی می جنگد اما امروزه یکی از مسائل حیاتی این است که آیا کیفیت اطلاعات تولید شده در برنامه های رادیو تلویزیون در حال زوال است یا خیر و آیا احتمال ادامه این عمل وجود دارد یا خیر و اگر چه کمیت بسیار بالاتری از اطلاعات در رادیوو تلویزیون تولید می شود این امر به کیفیت بالاتراز اطلاعات یا به حق انتخاب واقعی شنوندگان و بینندگان منجر نشده است و نیز نخواهد شد.

کتابخانه های عمومی و موزه ها و نمایشگاه ها

شبکه کتابخانه های عمومی چندین عنصراز حوزه عمومی ها برماس را بازمی نمایاند که شامل این موارد است

1- اطلاعات برای هر کس دسترس پذیر است و ضمانت می شود که این دسترسی هزینه ای برای شخص نداشته باشد

2- بودجه خدمات کتابخانه ها عموماً از محل اخذ مالیاتهای مرکزی و محلی تامین می شود

3- شبکه کتابخانه ای را کتابداران متخصصی اداره می کنند که راهنمایی کاربران را نظیر خدمات عمومی بدون پیش داوی بدون مخفی کردن انگیزه ها انجام می دهند وشواهد زیادی وجود دارد که بیانگر آن است که کتابخانه های عمومی از نظر مردم دارای ارزشهای مردمی و والایی است اما یکسری شکایتها نسبت به کتابخانه های عمومی وجود دارد مثلاًَ اکثر استفاده کنندگان داستانهای سبک زندگینامه ها را از کتابخانه ها به امانت می گیرند ( حدود 60 درصد امانها را شامل می شوند) ودلیلی وجود ندارد که برای گذراندن اوقات فراغت آنها از محل مالیات عمومی سوبسید پرداخت شود

4- کارکرد خدمات رایگان کتابخانه های عمومی بیانگر آن است که اطلاعات را برای سازمانهایی تامین می کنند که به دلایل تجاری خواهان آن هستند.

5- انتقاد سوم علاقه تهیه آثار مرجع از طرف کتابخانه های عمومی است و این در حالی است که این خدمات مرجع کتابخانه ها توسط نمایندگان عموم مردم استفاده نمی شود.و هنوز طبقه مرفه تسلط دارند) اما وحشت واقعی از تحولاتی که در مورد کتابخانه ها در حال شکل گیری است این است که مطالبه هزینه کسانی که امکانات کمتری دارند منع خواهد کرد و استفاده کننده ثروتمندتر و تجاری تر کتابخانه را ترجیح خواهد داد و مطالبه هزینه درازای خدمات به ناگزیر به الویت بخشیدن به استفاده کنندگان شرکتی نیست به شهروندان عادی منجر خواهد شد چون آنها به درجات برای بازار سود آورترند.

موزه ها و نمایشگاه ها :

رابرت هریسون می گوید :در قرن نوزدهم به موزه ها همچون منابع آموزش و اصلاح نگریسته می شد و در نتیجه رایگان بودند اکنون با آنها به منزله موسسات مالی که می باید خرج خود را در آورند رفتار می شود و در نتیجه ورودیه می گیرند.

موزه ها و نمایشگاه ها چندین ویژگی از حوزه عمومی را دارند:اصل ورود رایگان به "کاخهای روشنگری" برای مدت درازی محور فعالیت های موزه ها و نمایشگاه های هندی در انگلستان بود.

چون چنین سازمان هایی کارکردهای حیاتی فرهنگی و آموزشی دارند و لذا دسترسی به آنها می باید برای هر کس بدون توجه به در آمدش آزاد باشد.

3- روحیه خدمات عمومی با پشتیبان مدیران و دیگر کارکنان نسبت به تعهدی حرفه ای برای ساختن مجموعه ها و حفاظت از آنها به نفع عموم بر موزه ها و نمایشگاه های هندی حاکم است اما نتیجتاً از نظر مویسون هر چیز از رونق روبه رشد خانه های شاهانه تجاری شده تا باغهای قصه مانند داستان های را بین سود در ناتینگهام همگی حاکی از غلبه صنعت ارث است که عرصه موزه ها و نمایشگاه ها را بانشان دادن چهره ای صمیمانه و اسطوره ای از انگلیس چنان که روزگاری بود به مخاطبان برای زیر سلطه کشیدن مورد تهدید قرار می دهد.

خدمات اطلاعاتی دولتی :

در واقع زیادی از اطلاعات ما درباره خود در مقام جامعه از خدمات اطلاعاتی دولتی سرچشمه می گیرد که اکثراً از طریق مطبوعات و تلویزیون به ما می رسد و با شناخت دولت به منزله موسسه اصلی که اطلاعاتی در اختیار ما می گذارد که سبب خود شناسی تحول یافتن می شود به این نتیجه می رسیم که این اطلاعات باید موثق باشد و این موضوع اعتماد را یادآور می شود مثلاً اعتماد به درستی آماری جمعیت میزان تولد میزان بیکاری و ... پس خدمات اطلاعاتی دولتی براحتی در مفهوم حوزه عمومی جای می گیرد و به همین علت در سراسر قرن نوزدهم و بیستم این دیدگاه که اطلاعات صحیح و به طور نظام یافته به منزله مقدمات سنجش سیاسی طبیعت هر چیزی می بایست توسط حکومت گردآوری سود گسترش یافته و نهایتاً چون اشاعه اطلاعات به منزله خدمات عمومی بنیادی است به طور سنتی سوبسید کلانی رابرای انتشار قابل دسترس برای وسیع ترین بخش ممکن از عموم مردم دریافت می کرد و طبق گزارش سرد کراینر به نخست وزیر در 1980 درباره خدمات آماردولتی در حال حاضر موارد ی که حکومت زمانی آن را در شکل کاغذی به رایگان توزیع می کرد. اکنون فقط در شکل گیری الکترونیکی و باقیمتی بالا قابل دسترسی است و پژوهشگران شاکی هستند که حتی زمانی که خود دولت اطلاعات الکترونیکی را حاضر و آماده می کند به طور سرسام آوری گران است ور در واقع بازاری سازی خدمات اطلاعاتی دولتی منجر شد که تمایل حکومت به مداخله تا آن حد که درستی داده ها را تمدید کند سبب تشدید نگرانی در سالهای اخیر شود همانگونه که ملانی فیلیپس روزنامه نگار اعتقاد دارد که اطلاعات آماری حساسیت برانگیز امروزه تقریباً بصورت روزمره دستکاری شده و مورد سوء استفاده قرار می گیرد.

مدیریت اطلاعات :

مطالب بحث شده ما را به سوی منطقه ای وسیع و مدیریت اطلاعات سوق می دهد مثلاً رشد انفجار آمیز "ترغیب" که در حوزه سیاست مشهود است در عرصه مصرف گسترش عمیق دارد و مرتبط با این تحولات فراگیر در بسته بندی اطلاعات می باشد همچنین گسترش فراگیر تفریح و سرگرمی نیز بی تاثیر نیست محکم ترین ریشه های مدیریت اطلاعات در دهه های آغازین این قرن به خاطرتلاش متفکرانی مانند هارولدلاسول والشرلیپمن و ادوارد برنز بازشناخته می شود چراکه در اوایل این قرن روشن شد که مکانیزم های نظارت برای هماهنگ کردن جمعیتهای گوناگون و دارای حقوق سیاسی لازم است از نظر اینها مدیریت اطلاعات امری لازم و نیروی مثبت است و نرنیز اظهار می دارد.که روابط عمومی دارای اهمیتی حیاتی است چون موجب سازگاری افراد گروهها و نهادها با زندگی می شود اما در این بین نمی توان نقش منافع تجاری در محیط اطلاعاتی را نادیده گرفت دوویژگی در این جریان مهم می باشد .

1- نیاز اداره فرآیند دموکراتیک با اداره دقیق اطلاعات

2- توجه به ویژگی های رهبران امروزی شرکت ها چراکه بیش از پیش بانگاهی تیز بین نسبت به مهارتهای ارتباطی آنها انتخاب می شوند

تبلیغات از دهه

3- چه در اندازه و چه در سطح چنان غول آسا رشد کرده است که چشم پوشی از تهاجم آن تقریباً به تمام حوزه های فعالیت تجاری غیر ممکن است و نیاز برای اداره کردن حوزه های وسیع فعالیت شرکتی یادآور آن است که چطور روحیه تبلیغات از فروش کالا به عرضه خود شرکت نقل مکان می دهد.

مثلاً مراقبت شرکت های نفتی از محیط زیست که بیانگر ابعاد اصلی حضور شرکت ها در قلمرو اطلاعات می باشد و سرانجام جنبه دیگر مدیریت تهدید و ارعاب سازمانهای تلویزیونی است در خلال دهه 80 مقدار زیادی از این تهدید ها و ارعابها در کاربرد مثلاً ارتنفر عمومی نیست به بی بی سی به خاطر بودجه دولتی آن تاپیگرد قانونی موفقیت آمیز ساراتیس دال به خاطر لودادن اطلاعات وزارت امور خارجه به مطبوعات ارعاب و تهدید اغلب ضمیمه اعمال سانسورات و در کل هر سه ویژگی مدیریت اطلاعات یعنی 1- بسته بندی اطلاعات 2- تهدید ارعاب 3- اعمال سانسور باهم به همراه مخفی کار دولت که روی دیگر سکه است در شرایط بحران آشکار می گردد.

نتیجه گیری :

1- تحولات عمیقیی که در قلمرو اطلاعات رخ داده است مثل کالا کردن دانش، جمله به نهادهای خدمات عمومی ،تاکیدبرترغیب گسترش رسانه های تبلیغات مدار چشم پوشید چرا که امکانات بالقوه برای مدیریت و دستکاری اطلاعات و به فعل رساندن آن بی اندازه افزایش یافته است.2- هر نوع کشش برای ارزیابی تحولات حوزه عمومی باید این واقعیات را بپذیرد که گسترده و پیچیدگی اطلاعات هم به دلیل رسانه های نوین و هم به دلیل تمایلات ناشی از افزایش آموزش تقاضاهای رای دهندگان رشد کرده است اما به هر حال نباید از مفهوم حوزه عمومی و یا از این استدلال که این حوزه در حال زوال است دست کشید چرا که آرمان حوزه عمومی به ما امکان می دهد تا نقایص واقعیات ملال آور را برآورد کنیم.

اطلاعات و تغییر ساختار:

امروزه روابط سابق دستخوش دگرگونی ها چشمگیری شده است و آهنگ این دگرگونی سریع تر از هر زمان دیگر در تاریخ است و این موضوع مورد توافق همگان است. تغییرات عمده ای در نوع اشتغال افراد ایجاده شده است و بازگشت به گذشته نزدیک غیر قابل تصور است اهمیت اطلاعات در تحولات جاری بیش از مسئله افزایش پیامهایی است که مخاطبان دریافت می کنند اکثر شغلهای امروزی اشباع شده از اطلاعاتند و نیازی به سعی و کوشش ندارند درواقع بسیاری از مشاغل آینده با تجهیزات کامپیوتری پیوند دارند و این شتاب در عرصه اطلاعات ایجاب می کند که حساسیت نسبت به عوامل جهانی تدوین شده و به جریان بیفتد از نظربعضی افراد در بحبوحه انتقال از جامعه صنعتی به پسا _ صنعتی هستیم که نشانگر گذراز جهانی مدرن به پسا مدرن است از نظر اسکات_ لش و جان اوری این تحولات حاکی از حرکتی از سرمایه داری سازمان یافته به سرمایه داری بی نظم است اما فوکویاسا فقط گواهی بر"پایان تاریخ"دارد یعنی پیروزی اقتصاد بازار برتجربه شکست خورده نظام اشتراکی و در اینجا با دو گروه متفکران مواجه هستیم یک گروه راه فهم و درک تحولات معاصر را انتقال از دوره فوردیستی به پسافوردیستی می داند و گروه دوم با استدلال اینکه دوره تولید انبوه را طی کرده ایم بیان می کند که در حال ورود به دوره ای هستیم که در آن تخصصی سازی انعطاف پذیر مسلط است.

نظریه مکتب تنظیم :

بنیادگزاران اصلی نظریه مکتب تنظیم آلن لیپیتز میشل آلیگیتا و رابرت بویز هستند این نظریه از گروهی از روشنفکران که تحت تاثیر تفکر مارکسیستی بودند سرچشمه می گیرد این نظریه جستجو برای یافتن تبینی کل گرا ازروابط اجتماعی که سعی دارد که ویژگی جامع دوره های خاص را بدست آورد و پرسش بنیادی آن این است که سرمایه داری چگونه استمرار خود را تنظیم می کند البته این متفکران بی ثباتی روابط سرمایه داری را قبول دارندو در جستجوی شیوه ای هستند که از طریق آن بی ثباتیها اداره می شوند و خواهان بررسی رژیم انباشتی می باشند هدف طرفداران مکتب تنظیم بررسی روابط بین رژیمی از انباشت و شیوه های تنظیم آن هستند و بیشترین تحقیقات هواداران این مکتب بر شیوه انباشت متمرکز شده است عقیده دارند رژیم فوردیستی انباشت ناپایدار شده و اکنون شیوه هایی برای نظام پسا فوردیتی ارائه می شود.

رژیم فوردیسی انباشت(1945-1973) :

این دوره زمانی طولانی بود که درآن تولید و مصرف انبوه در تعالی منطقی باهم بودند و دخالت دولت در اموراقتصادی مکمل آن بود و اقدامات رفاهی حکومت بشر علاوه بر حفظ ثبات جامعه به این تعادل کمک می کرد.

ویژگی های مهم و متمایز دوره فوردیستی _ کینزی

1- تولید انبوه کالا معیار بود در حوزه های مهندسی محصولات برقی و ... یافتن فرآورده های استاندارد با الگوهای یک پارچه و به تعداد زیاد مد نظر بود کارخانه های تولید صنعتی عظیم بود و از بزرگترین آنها کارخانه فورد بود که 40000 کارگر در یک محل داشت

2- گروه مسلط شغلی کارگران صنعتی بودند (کارگران یقه آبی)

3- در طول این سالها مصرف انبوه تبدیل به معیاری شدکه ازطریق دستمزد های بالا کاهش قیمت های کالا های مصرفی اشتغال کامل گسترش خرید قسطی تسهیلات اعتباری تبلیغات عمده تلویزیون و شکلهای مرتبط نمایش و ترغیب ناشی می شد میسر گردید کارگران از آنجا که بزرگترین بازار برای کالاها بودند لذا مصرف انبوه به دسترسی طبقه کارگربه آنچه عرضه می شد تکیه داشت.

سپس نوعی درجه بندی بین مصرف انبوه و تولید انبوه بدست آمد ساختمان بازاریابی و فنون طراحی متحول شد

4- در سراسر این دوره دولت ملی جایگاه فعالیت اقتصادی بود در داخل آن بخشهایی طبق معمول تحت تسلط یک دسته از بازار های چند قطبی ملی بودند.مثلاً در مجموع صد شرکت درجه اول یک سوم کل محصولات صنعتی انگلستان را در 1960 بدست آورند.

5- نقشی که برای برنامه ریزی در نظر گرفته شد اساس خیلی چیزهای دیگر را پی ریزی کرد که واضح ترین آن در رشد دولت رفاه خود را نشان داد

جهانی شدن :

از مهم ترین عواملی که فوردیسم را به سقوط کشاند و غالباً آنرا به منزله ویژگی دوره پسافوردیسم می پندارد جهان شدن است که در خلال دهه 70 از آن به بعد شتاب گرفت جهانی شدن علامت افزایش وابستگی متقابل و درهم آمیختن روابط انسانی به موازات یکپارچگی روز افزون حیات اجتماعی اقتصادی جهان است از طرفی جهانی شدن وضعیتی اجتماعی فرهنگی و سیاسی تیز هست که افزایش مهاجرت گردشگری موسیقیهای آمیخته و....راهبردهای سیاسی جهانی جهت مقابله با تهدیدها و مبارزه طلبیهانیست به امر بقا آشکار است آنچه برای عمل جهانی شدن حیاتی است حیاتی است گسترش شرکت های فراملی است و جهانی شدن که توسط شرکت های فراملی عملیاتی شده و شکل گرفته ویژگی هایی دارد که مهمترین آن عبارتند از: 1- جهانی شدن بازار : جهانی شدن یعنی اینکه بازارها امروزه بزرگتر از قبل شده اند و به طور روز افزون به شرکت هایی که دارای امکانات مالی هنگفتی هستند محدود می شوند در واقع امروزه بازای در هرکجا وبیش از قبل تبدیل به امری جهانی شده است که این بازار جهانی به سه بخش اصلی آمریکا شمالی – اروپا و خاور دور قابل تصمیم است .

جهانی شدن تولید:

جهانی شدن تولید رشد آنچه را که دیکن " فعالیت های چرخشی"می نامند.که بخشهای گوناگون نظام تولید را بهم متصل می کند نیز تشویق و تشجیع می کند یعنی شرط اساسی در جهانی شدن تولید جهانی شدن خدمات اطلاعاتی مانند تبلیغات بانکداری ، بیمه و... که شکل گیری زیرساختی جهانی را تامین کرده است.

جهانی شدن امور مالی :

گسترش جهانی خدمات اطلاعاتی مانند خدمات بانکها، یکی از جنبه های مرکزی جهانی شدن است که نشانگر جهانی شدن امور مالی است و اشاره به تکامل روز افزون بازار مالی یک پارچه جهانی دارد مثلاً یک روزنامه نگاری فاینشال تایمز افزایش چشمگیر را در بازارارز خارجی تا 1000 میلیارد دلار در روز 1993 اعلام و گزارش کرد.

جهانی شدن ارتباطات :

بعد دیگر جهانی شدن گسترش شبکه های ارتباطی است که کره زمین را فرا می گیرد "شکل گیریمحیطی نمادین" که سراسر کره زمین دسترسی دارد تا حدبسیاری زیادی توسط شرکت های فراملی رسانه ای و سازماندهی شده است مثلاً رابین هود شاهزاده دزدان و... تقریباً در هرجا که سینما وجود دارد پیشتازان گیشه شدند و جهانی شدن ارتباطات دخالت مهمی در عملکرد نظام اقتصادی جهان داشته است در واقع هریک از ابعاد جهانی شدن به زیر ساختی اطلاعاتی برای دست و پنجه نرم کردن با تاکیدها و کشش های عملیاتی جهانی نیاز دارد و در ساخت آن نقش دارد.

عناصر اصلی زیر ساخت اطلاعاتی :

1- انتشار و گسترش جهانی خدماتی مانند بانکداری اداره امور مالی بیمه و تبلیغات اجزای اساسی جهانی شده اند وبدون این خدمات شرکت های فراملی در فعالیت هایشان ناتوانند

2- جهانی شدن نیاز به ساخت و هر جا لازم باشد تقویت فناوریهای کامپیوتری ارتباط دارد

3- حاصل این زیر ساخت اطلاعاتی رشد جریانهای اطلاعاتی به میزانی کاملاًَ خارق العاده بوده است در واقع نرخ تجارت ارز الگوهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی بازارهای اوراق قرضه سهام با تاکید براهمیت جریانهای اطلاعات مالی در بازار های جهانی به سرعت توسعه یافته اند.

زوال فوردسیم :

جهانی شدن به مفهوم سخت شدن هر چه بیشترحفظ فوردسیم است پایه سازی فورد سیم دولت ملی است که با گسترش شرکت های فراملی و جریان پیوسته اطلاعات در سراسر کره تضعیف می شود اما اهمیت کشور برای جنبه های بسیار زیادی در زندگی راهم نمی توان منکر هرچند این اهمیت از نظر اقتصادی کمتر مطرح می شود که به دو دلیل قابل بررسی است:

1-افزایش اهمیت شرکت های فراملی مالکیت ملی هر کشور مفروضی را تحت الشعاع قرار می دهد مثلاً تا چه اندازه می توان جی ای سی یا هیتاچی را جز و مایملک ملی شمرد؟

شیوه دومی که پایه های دولت ملی را متزلزل می کند از جانب فشارهایی است که از عمل در محیط اقتصادی جهانی وارد می شود اکثر کشورها درحال حاضر کم و بیش در طلب سرمایه گذاری از سوی شرکت های فراملی اند اما پیش شرط آن گردن نهادن به اولویت های منافع شرکت هااست که به عرف بازار متعهدند طبعاً به سرزمین های خاصی نیز محدود نمی باشند.

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	اخبار روز	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر