توانمندي تكنولوژی همان مهارت تثبيت شده سازماني و پايدار است كه در طول زمان ايجاد شده است و شركتها بايد اين توانمندي را فرا بگيرند. آنها پس از يك دوره بسيار طولانی داراي مهارت مي شوند و در آن، مساله انباشت شدن مهارت اولويت دارد
سومين پنل از سلسله نشست‌های «گفتمان مدیریت و سیاست‌گذاری علم و فناوری» که با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توسط دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف برگزار می‌گردد، این هفته با موضوع « بررسی مشكلات يادگيري تكنولوژي در بنگاه ها» با حضور آقایان، دکتر منوچهر منطقي (رئيس سازمان صنايع هوايي و رئيس انجمن مديريت فناوري كشور)، دکتر حسين باستاني (عضو هيات علمي دانشكده برق دانشگاه صنعتي شريف و مديرعامل شركت فعال خصوصي در حوزه رادار) و دکتر امير البدوي (عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس و صاحبنظر در حوزه مديريت) برگزار شد.
در ابتداي اين جلسه دكتر منطقي، به بيان نقطه نظرات خود پيرامون مشكلات ساختاري در دو سطح خرد و كلان در ارتباط با يادگيري تكنولوژي در بنگاه‌ها پرداخت. ايشان در ابتدا به مقوله توسعه صنعتي پرداختند و اينكه اين يك امر لازم و حتمی است و يادگيری فناوری نيز درون اين فرآيند اتفاق مي‌افتد. دو عامل مهم در بحث توسعه صنعتی عبارتند از يادگرفتن از تجربه ديگران و سرمايه‌گذاری بر روي انواع مختلف يادگيری كه بخش عمده اي از آن تحقيق و توسعه و آموزش است. سپس ايشان به موانع توسعه صنعتي پرداختند كه از آن جمله می‌توان به عدم انسجام و برنامه ريزی بلند مدت اشاره كرد كه مبتنی بر يك مدل مشخص توسعه باشد. همچنين نوع برنامه ريزی در كشور كه عمدتا مبتني بر سيستم كارمندی بوده است از ديگر عوامل تاثير‌گذار بر روند توسعه صنعتي است كه در كنار تغيير سريع مديران، عدم ثبات را به ارمغان مي آورد. در نهايت وجود نهادهای نظارتی فراوان، قدرت ريسك پذيری مديران را در اين شرايط كاهش می‌دهد و اينها عواملي هستند كه در سطح كلان باعث مي شوند توسعه صنعتي و به تبع آن يادگيري فناوري با اشكال مواجه شود.
به عنوان راهكار، ايجاد شركتهاي دولتي كه تحت قوانين بخش خصوصي اداره شوند به همراه تمركز بر روي چندين بنگاه بزرگ به عنوان بازيگران اصلي كه به وسيله تعداد زيادي شركت كوچك و متوسط اداره مي شوند، نقطه نظري بود كه دكتر منطقي ارائه نمود. در نگاه وي، عوامل فرادستي به هر روي نقش مهمترين بازي مي كنند هرچند نمي توان منكر اين نكته بود كه با شرايط موجود نيز كارهاي فراواني در سطح بنگاهي مي توان انجام داد.
در ادامه دكتر باستاني اشاره كرد كه حدود دو دهه سابقه بنگاه داري به ايشان عوامل چندي را متذكر مي شود كه ازجمله آنها مي توان به ريسك ناپذيري شركتها، عدم ضمانت ريسك، عمر كوتاه مديريتي شركتها، دولتي بودن اقتصاد، عدم ارتباط توانمندي هاي دانشگاهي با نياز صنعت اشاره نمود. اما يكي از اصلي ترين مسائل در شكل گيري توانمندي هاي فناوري در بنگاه ها، كه عمدتا مغفول است و بدان پرداخته نمي شود، مساله مهارت و مهارت آموزي درون بنگاه ها است. به نظرايشان، بنگاه ها در مساله كسب مهارت و مهارت آموزي مشكل دارند و اين باعث مي شود كه در يادگيري توانمندي هاي فناوري با مشكل مواجه شوند.
مهارت مقوله ای است كه در برابر دانش قرار مي گيرد. در حاليكه دانش به سادگي قابل انتقال است، مهارت به سختي منتقل مي شود. مهارت مانند رانندگي است كه دانش بالايي نياز ندارد، اما تمرين و ممارست باعث مي شود كه مهارت انباشته و ذخيره شود. بنگاهي كه بتواند مهارتهاي لازم را كسب كند، در كار با تكنولوژي توانمند مي گردد، مي تواند ابزارهاي مناسب را انتخاب كند و از ابزارهاي مناسب استفاده كند. در واقع، توانمندي تكنولوژي همان مهارت تثبيت شده سازماني و پايدار است كه در طول زمان ايجاد شده است و شركتها بايد اين توانمندي را فرا بگيرند. آنها پس از يك دوره بسيار طولاني داراي مهارت مي شوند و در آن، مساله انباشت شدن مهارت اولويت دارد. بنابراين دولتها هنگامي كه بخواهند با بنگاه ها كار كنند، بهتر است سراغ بنگاه هايي با سابقه طولاني بروند كه مهارت لازم را انباشت كرده اند.
ايشان به عنوان يك مدير بنگاهي اضافه نمود كه من حاضرم نيروي با كيفيت و داراي مهارتم را به هر قيمتي حفظ كنم، با پرسنل كمتر كار كنم ولي به وي حقوق بالايي بدهم تا از شركت نرود و مهارت بنگاهي و يادگيري توانمندي فناوري را دچار وقفه نسازد. يكي از عواملي كه بر عدم يادگيري فناوري تاثير دارد، عمر كوچك شركتهاست كه باعث مي شود مهارت انباشت شده به سرعت متلاشي گردد و در اين ميان شركتهاي باسابقه به وسيله دولت حمايت نمي شوند.
دكتر البدوي در شروع صحبت خود از اين زاويه وارد شد كه ابتدا مساله را اينگونه بنگريم كه چرا توسعه تكنولوژي در كشور ما فوريت و ضرورت (urgency) ندارد؟ در حاليكه در برخي كشورها ما اين فوريت و ضرورت را به وضوح احساس مي كنيم؟ به نظر ايشان، مساله رقابت است كه باعث ايجاد اين urgency مي شود اما بايد توجه نمود كه فهم ما از رقابت بايد كامل و دقيق باشد. رقابت يك مساله ساختاري نيست كه تعدادي شركت داشته باشيم و بگوييم رقيب هم هستند، بليكه رقابت يك احساس دروني است كه باعث مي شود حتي اگر شركتها در بيرون رقيب بالفعلي نيز نداشته باشند، احساس رقابت كنند و به دليل وجود اين احساس رقابت، دائم در تلاش براي بهبود و توسعه فناوري باشند. در كشور ما صنايعي داريم كه به ظاهر شركتهاي رقيب هم وجود دارند، اما اين حس رقابت مفقود است در حاليكه در برخي كشورها حتي در جاهايي كه رقيبي در بيرون نيست، شركت با يك احساس رقابت زندگي مي كند و اين باعث ايجاد حس urgency مي شود. در واقع رقابت يك مساله نهادينه در برخي كشورهاست و سالهاست كه درآنها نهادينه شده است در حاليكه در ايران بنگاه ها حاضر به رقابت با هم نيستند.
جهاني سازي يكي از راهكارهاي افزايش رقابت در ايران مطرح شده اما الان زمينه و شرايط براي آن مساعد نيست و لذا نمي توان به راحتي صحبت از جهاني شدن زد چرا كه مي تواند باعث تخريب بسياري از داشته ها و سرمايه هاي داخلي گردد. اگرچه جهاني شدن باعث لرزاندن ساختار صنعت و ايجاد حس رقابت مي گردد. يكي ديگر از عوامل مهم در اين ميان اين است كه اصولا مديران در ايران شركتها را به منظور بلند مدت ايجاد نمي كنند، بلكه عمر شركت را معادل عمر خود مي دانند و اين احساس وجود ندارد كه شركت قرار است وراي عمر مدير اوليه خود كار كند. اين نكته را مي توان leadership process يا فرآيند رهبري ناميد كه به معناي اين است كه يك فرآيندي درون شركتها ايجاد شود كه مستقل از مدير اوليه خود كار كند. در برخي نقاط اين اتفاق افتاده اما به صورت شانسي بوده است و سيستمي پشتوانه شكل گيري اين مساله نبوده است. ما بايد اين فرآيندها را شناسايي كنيم و از آن محافظت كرده و آنها را ارتقا دهيم.
دكتر البدوي عنوان كرد كه اين كوتاه بيني را من تفكر دولتي مي نامم، تفكري كه وراي عمر من نگاه نمي كند. اينكه كار دست دولت باشد لزوما بد نيست، اما اينكه تفكر دولتي باشد بد است. تفكر دولتي مي تواند در بخش خصوصي يا در بخش دولتي وجود داشته باشد. تفكر خصوصي هم كه بلند مدت است و منجر به ايجاد leadership process مي شود مي تواند هم در بخش خصوصي و هم در بخش دولتي وجود داشته باشد. مشكل ما اينجاست كه الان تفكر دولتي در بسياري از بخشهاي خصوصي هم حاكم است.
در ادامه این سلسه جلسات ۲۰ جلسه ديگر در سه سطح پنلهای تخصصی، تزهای دانشجویان دکترا و مباحث مرتبط با دانشجویان کارشناسی ارشد برگزار خواهد شد.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان