گروهی از دانشمندان پس از 800 متر حفاری در یخ‌های قطب جنوب و دستیابی به دریاچه‌ای محبوس در زیر یخ‌ها، موفق به کشف حیات میکروبی در آن دریاچه شده‌اند. تعداد باکتریها در این محیط 10درصد آبهای اقیانوسی است. مجید جویا: جان پریسکو که به تازگی سفر شکنجه‌بار 48 ساعته خود را از قطب جنوب به ساحل غربی ایالات متحده به پایان رسانده است، از چیزی بیش از سهم خود از خستگی سفر رنج می‌برد. ولی این خستگی نمی‌تواند هیجان صدایش را پنهان کند. پس از هفته‌ها کار میدانی شدید در قطب جنوب، او و گروهش اولین‌هایی بودند که نشانه‌های حیات را در دریاچه‌ای به دام افتاده زیر لایه‌های یخ این قاره منجمد پیدا کردند. او می‌گوید: «قطعا دریاچه ویلانز میزبان حیات است. روشن شده که آنجا یک سیستم بزرگ آبی در زیر صفحات یخ قطب وجود دارد، با یک زیست‌بوم فعال میکروبی». به گزارش نیچر، دریاچه مورد بحث محدوده‌ای به وسعت 60 کیلومترمربعی از آب است که در لبه شیب راسی غرب قطب جنوب قرار دارد. پریسکو، یخبندان‌شناس دانشگاه ایالتی مونتانا در بوزمان است و برای رسیدن به این منطقه مجبور شد به همراه همکارانش بیش از 800 متر در عمق یخ حفاری کند. آنها در روز 28 ژانویه گذشته به هدف خود رسیدند، زمانیکه مته آب گرم آنها بدون هیچ آلودگی زیست محیطی به سطح دریاچه رسید. چیزی که آنها یافتند، حجمی از آب به عمق 2 متر بود که خیلی کم‌عمق‌تر از 10 تا 25 متری بود که از پیمایش‌های لرزه نگاری برمی‌آمد)، هرچند پریسکو به این نکته اشاره می‌کند که احتمالا دریاچه نقاط عمیق‌تری هم دارد. گروه دوربینی را از سوراخ پایین فرستاد تا همه مطمئن شوند که سوراخ آن‌قدر پهن است تا ابزارهای نمونه‌برداری به پایین ارسال شوند و به سلامت بازگردانند. سوراخ ایمن بود و در عرض چند روز بعد، دانشمندان تقریبا 30 لیتر از آب مایع دریاچه و 8 هسته رسوبات کف دریاچه را که هر یک 60 سانتی‌متر درازا داشتند، جمع کردند. میکروسکوپ‌هایی که پژوهشگران با خود به قطب برده بودند، مشخص کرد که آنها چه در گرانبهایی را یافته‌اند. هم آب و هم رسوبات حاوی آرایه‌ای از میکروب‌ها بودند که برای زنده ماندن نیازی به نور خورشید نداشتند. دانشمندان تقریبا 1000 باکتری را در هر میلی‌لیتر آب دریاچه شمردند که تقریبا یک دهم وفور میکروب‌ها در آب اقیانوس‌هاست. به گفته پریسکو، باکتری در ظروف کشت میکروب «یک نرخ رشد خیلی خوب» را نشان داد. یک پژوهشگر قطبی از دانشگاه بریستول انگلیس به نام مارتین زیگرت، که کاوش گروه انگلیسی‌ها به دریاچه الزورث را در ماه دسامبر/آذر رهبری کرد، می‌گوید: «این یافته‌ها شگفت‌انگیز و در واقع کشفی عمده هستند». دریاچه الزورث، دیگر دریاچه بزرگ محصور زیر یخ‌های قطب جنوب است که متاسفانه کار گروه انگلیسی به خاطر مشکلات فنی متوقف شد. سرد و گردآوری شده طبیعت دقیق حیات کشف شده توسط گروه امریکایی، اکنون به کمک توالی دی‌ان‌ای و دیگر آزمایش‌ها در حال تعیین شدن است. به گفته پریسکو، انجام کارهای اولیه تقریبا یک ماه یا بیشتر طول می‌کشد. او می‌گوید: «چیزی که حالا ما برای پیدا کردنش می‌میریم، این است که چه موجوداتی در این محیط زندگی می‌کنند و سبک زندگیشان چگونه است». پژوهشگران امید دارند که استراتژی‌های بقای میکروب‌های زیر یخ‌های قطبی، شواهدی درمورد ماهیت احتمالی حیات فضایی بدست دهد. برای مثال گمان می‌رود که اروپا، قمر یخزده سیاره مشتری، میزبان یک اقیانوس بزرگ زیر سطحی باشد که در آن، چنین حیاتی ممکن است وجود داشته باشد. از آنجا که فتوسنتز بدون نور خورشید غیرممکن است، باکتری‌های دریاچه ویلیانز باید انرژی خود را از منبع دیگری به دست بیاورند. این می‌تواند مواد آلی موجود در آب باشد، یا مانند «کموتروف»های یافت شده در معادن طلا و در نزدیک منافذی زمین گرمایی اعماق دریا، شاید باکتری از یک واکنش شیمیایی بهره می‌برد که مواد معدنی موجود در بستر سنگی قطب جنوب و دی‌اکسید کربن حل شده در آب دریاچه را در بر می‌گیرد. پریسکو می‌گوید: «ما اجازه یافتیم تا نیم نگاهی به دنیای زیرسطحی قطب جنوب بیندازیم. من مطمئنم که نتایج ما، نحوه نگرش ما به این قاره را تغییر خواهند داد».
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان