چین، پیروز بحران کریمه
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
فرارو- پکن چطور از حمله روسیه به اوکراین سود می برد؟ همواره سکوت کرده و هربار که دیدگاهش در مورد مداخله روسیه در اوکراین مورد سوال قرار گرفته، نظراتش کاملا مبهم و پیچیده بوده است.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، دوم مارس، یک روز پس از حرکت نیروهای روسیه به سمت کریمه، وزیر امور خارجه چین متذکر شد: «دلایل خوبی برای چرایی وقوع اتفاقات اخیر در اوکراین و قرار گرفتن این کشور در شرایط فعلی وجود دارد.» سوم مارس لیو جیی، نماینده دایم چین در سازمان ملل گفت: «شرایط امروز اوکراین دلایل خود را دارد.» اواخر همان هفته در شرایطی که شورای امنیت سازمان ملل درگیر مسئله اوکراین بود، کوین گانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد: «دلایل خوبی برای شرایط امروز اوکراین وجود دارد.»
پس همه به خوبی رویکرد چین را درک کردند.
اصلا سخت نیست که درک کنیم چرا چین در مورد شرایط اوکراین، خود را در موقعیتی دشوار می بیند. روسیه اواخر ماه فوریه در پاسخ به سرنگونی ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهوری اوکراین و شکل گیری یک دولت جدید و طرفدار غرب کنترل نظامی شبه جزیره کریمه را به دست گرفت.
یکی از اصول اساسی سیاست خارجی چین عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها است که مانع از مداخله آنها در امور داخلی چین می شود و همچنین باعث می شود پکن بدون درگیر شدن در مباحث سیاسی پرتنش یا قبول مسئولیت های جدید، ورای درگیری های سخت تر در برخی از نقاط جهان قرار گیرد. ضمن اینکه چین نسبت به جنبش های جدایی طلب در داخل کشورها حساسیت دارد. اگر کریمه اجازه همه پرسی برای استقلال را داشته باشد، چرا تبت نداشته باشد؟
شاید چین و روسیه در سال های پایانی جنگ سرد، با هم بیگانه بودند و تنها در سال 2008 به حل و فصل تنش های مرزی خود پرداختند اما دو کشور مشترکات بسیاری در مورد مسائل مربوط به حاکمیت دولت داشته اند. طی یک دهه اخیر روسیه و چین اغلب همکاری خوبی در سازمان ملل برای ممانعت از مداخله غرب در بحران های داخلی کشورهای کوچکتر داشته اند. در دهه 2000 میلادی زمانیکه چین از سودان علیه انتقادات غرب برسر مسئله دارفور دفاع می کرد، روسیه حمایت سیاسی خود را دریغ نکرد. طی سه سال گذشته روسیه در تلاش برای کاهش فشارهای سازمان ملل بر رژیم اسد در سوریه از حمایت چین برخوردار بوده است. با این حال شریک همیشگی چین در دفاع از حاکمیت دولت ها، همان کشوری است که نیروهایش در حال حاضر کنترل کریمه را به دست گرفته اند.
بحران طولانی مدت اوکراین می تواند عواقب بدی را متوجه اقتصاد جهانی کند، به خصوص اگر تحریم و ضدتحریم میان روسیه و غرب آغاز شود، آن هم درست زمانیکه رشد اقتصاد خود چین نیز رو به کندی است. پس واکنش چین به بحران اوکراین چندان هم تعجب آور نیست.
با این حال در پس تمام این طفره رفتن ها و تجزیه و تحلیل های دیپلماتیک، چندین وجه از بحران اوکراین کاملا به نفع چین خواهد بود. یکی از خطرات دراز مدتی که آمریکا را تهدید می کند نزدیکی هرچه بیشتر روسیه و چین در نتیجه بحران اوکراین است- یک تغییر در ژئوپلتیک منطقه که تاثیری طولانی مدت خواهد داشت. پکن طی دو سال اخیر در آسیا به شدت تحت فشار بوده و از راهی برای جلب حمایت سیاسی استفاده کردهاست. نخستین سفر خارجی که شی جین پینگ پس از کسب پست ریاست جمهوری چین در مارس سال 2013 داشت، به مسکو بود. از زمان بازگشت وی به قدرت ولادیمیر پویتن، رئیس جمهوری روسیه از مواضع ضدغربی وی خشنود بوده است.
یکی از اولویت های ژئوپلتیک درازمدت واشنگتن باید ایجاد حائل میان مسکو و پکن باشد تا از توسعه روابط محکم تر میان دو طرف جلوگیری شود. با این حال کمپین دولت اوباما برای اعمال انزوای اقتصادی و دیپلماتیک بر روسیه، مسلما باعث نگاه پوتین به پکن برای جلب حمایت سیاسی خواهد شد. دیمیتری سیمز، کارشناس و تحلیل گر امور بین‌المللی حتی یک گام فراتر نهاده و پیش بینی می کند که بحران اوکراین ممکن است در نهایت منجر به امضای توافق امنیتی میان روسیه و چین شود.
ضمن اینکه پرداختن به مسئله اوکراین بدین معنا است که باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا تقریبا زمانی برای پرداختن به «محور آسیا»- استراتژی وی در قبال رشد چین- نخواهد داشت. پس از هیاهوی بسیار در سال 2011 و اعلام استراتژی اوباما در سفر به استرالیا مبنی بر اینکه آمریکا در اقیانوس آرام خواهد ماند، انتقادات بسیاری در منطقه صورت گرفت بر این مبنا که دولت اوباما با مداخله در مسائل خاورمیانه از استراتژی خود در آسیا بازمانده است. جان کری در فوریه سال 2013 به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا کار خود را آغاز کرد و تاکنون پنج بار به منطقه سفر کرده اما در همین مدت، بیش از دو برابر این تعداد به خاورمیانه سفر داشته است. لغو سفر اوباما به آسیا در اکتبر سال 2013 به دلیل تعطیلی دولت باعث شد چینی ها برای ماه ها به همسایگان خود بگویند که آمریکای غیرقابل اعتماد بار دیگر علاقه خود به این منطقه را از دست داده است.
چند هفته پیش از مداخله روسیه در کریمه و پیش از سفر اوباما ماه آوریل اوباما به ژاپن، کره جنوبی، مالزی و فیلیپین، دولت آمریکا در تلاش برای ازسرگیری بازی خود در آسیا بود. دنی روسل، دستیار وزیر خارجه در امور شرق آسیا در ماه فوریه گفت چین با رفتار خود در دریای جنوبی چین باعث ایجاد بی اعتمادی، ناامنی و بی ثباتی در منطقه شده است. اما اگر کریمه به روسیه ملحق شود و هزینه چندانی صرف آن نشود، برخی در چین با چراغ سبز طرح ادعای ارضی خود روبرو می شوند. اگر پوتین می تواند غرب را از میدان در کند، چه چیز مانع چین می شود؟
با این حال شرایط فعلی برای چین امیدبخش است. حتی اگر بحران اوکراین نسبتا سریع حل شود و روابط آمریکا با روسیه به طور کامل قطع نشود هم اوباما زمان بیشتری را در دفتر خود صرف تمرکز بر اروپا خواهد کرد؛ تلاش خود برای تقویت روابط با آلمان و اطمینان دادن به متحدان آمریکا در اروپای شرقی را افزایش خواهد داد. دولت اوباما مدعی خواهد شد که می تواند تمام این مسائل را مدیریت کند اما اولویت توجه به آسیا دیگر جایگاه گذشته را نخواهد داشت. این محور به دلیل بحران اوکراین ضربه خواهد خورد و در نتیجه تمام این شرایط، پیروزی با پکن خواهد بود حتی اگر این مسئله از صحبت های پیچیده چین در مورد این بحران مشخص نباشد.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان