ترجمه عليرضا نورايي اگر لپ‌تاپ‌تان از دستتان رها شود، تراشه‌اي كه در آن تعبيه شده شتاب را تشخيص مي‌دهد
و پيش از برخورد با زمين از قطعات متحرك و حساس هارد ديسك محافظت مي‌كند
گروهي از محققان به رهبري دكتر لاورنس از دانشگاه استنفورد از چنين تراشه شتاب سنجي براي كاربري جديدي بهره مي‌گيرند؛ تشخيص زمين لرزه.
اين گروه طرحي ريخته‌اند براي ايجاد شبكه‌اي از لپ تاپ‌هاي داوطلب كه مي‌تواند لرزه‌هاي آينده را با دقتي بسيار بيشتر از لرزه نگار‌هاي متعارف تعيين كند.
لرزه نگار‌ها، دستگاه‌هايي حجيم و گران‌قيمت‌اند؛ چنان‌كه تهيه هر يك از آنها 10هزار دلار يا بيشتر هزينه در بر دارد.
اين وسايل نسبت به لرزش‌هايي كه زلزله ايجاد مي‌كند بسيار حساس‌اند. در مقابل تراشه‌هاي شتاب سنج در لپ تاپ‌ها كه از توسعه تراشه‌هايي كه در خودرو‌ها براي تشخيص ضربه و سپس آزاد كردن كيسه‌هاي هوا به‌كار مي‌روند، به‌دست آمده‌اند.
اينگونه تراشه‌ها فراگير است و تقريبا تمامي لپ‌تاپ‌هاي به روز از آنها بهره مندند و حتي در برخي گوشي‌هاي تلفن همراه به چشم مي‌خورند. براي مثال iPhone از چنين تراشه‌اي براي تشخيص جهت يابي صفحه نمايش استفاده مي‌كند.
البته يك تراشه شتاب سنج در يك لپ تاپ به تنهايي چنان كه بايد براي تشخيص زمين لرزه كارا نيست؛ چراكه نمي‌تواند بين زمين لرزه و ديگر انواع لرزش نظير ضربه انگشتان كاربر حين تايپ تمايز قائل شود ولي اگر تعداد زيادي از اين تراشه‌ها از طريق اينترنت به يك سرور مركزي متصل شود واكنش آنها قابل سنجش است و نيز اگر تعداد زيادي تراشه در يك مكان مشخص لرزشي را در زمان يكسان ثبت كنند، مي‌توان به وقوع لرزه پي برد.
براي استخراج نتيجه كار اين گروه، شبكه گيرنده لرزه (QCN) دكتر لاورنس نرم افزار مورد استفاده در طرح SETI@home را به‌كار مي‌گيرد.
نرم افزار مزبور از قدرت پردازش صد‌ها هزار رايانه داوطلب در نقاط مختلف دنيا براي آناليز سيگنال‌هاي راديو تلسكوپ براي علامت دادن به موجودات هوشمند فرا زميني بهره گرفت.
شما هم مي‌توانيد همكار طرح باشيد
هم‌اكنون دكتر لاورنس و همكارانش نشان داده‌اند كه QCN مفيد است و كار مي‌كند. اين شبكه در ماه آوريل يك زمين لرزه را نزديك رنو در نوادا و در ژوئيه يكي ديگر را در نزديكي لس‌آنجلس تشخيص داد.
گرچه هدف تنها تشخيص يك زمين لرزه نيست، لرزه‌نگار‌ها هم قادر به انجام اين كار هستند. QCN براي اينكه مفيد و كارا باشد بايستي آنچه لرزه نگار‌ها از انجامش عاجز‌ند، صورت دهد.
يكي از اين كار‌ها اندازه‌گيري حداكثر مقدار لرزش زمين است. حساسيت لرزه نگار‌ها به اين معني است كه اگر آنها چنين طراحي نشده باشند كه درصورت رسيدن به آستانه سيگنال معيني متوقف شوند، در اثر سيگنال‌هاي قوي دچار آسيب خواهند شد.
بيشترين هزينه‌اي كه در اين صورت متحمل خواهيم شد از دست رفتن اطلاعات يك زلزله قوي است اما شتاب سنج‌هاي لپ تاپ‌ها از استحكام بيشتري برخوردارند.
گرچه آنها نمي‌توانند در حالي كه در آمريكا هستند وقوع زمين لزره را در چين ثبت كنند ولي بعضي مواقع در سنجش لرزه‌هاي محلي از كيت‌هاي مرسوم بهتر عمل مي‌كنند.
مزيت دوم اين شبكه، اعداد دست نخورده است. اين مزيت اجازه تهيه نقشه‌هاي بسيار دقيق‌تر از جنبش‌هاي عمودي و افقي القا شده توسط زلزله را مي‌دهد.
اين جنبش‌ها در لرزه‌هاي مختلف متفاوت است و اين بدان معني است كه تخريب‌هاي صورت گرفته نيز بسته به نيروي اعمال شده متفاوت است.
درك بهتر از چگونگي ارتباط جنبش و تخريب شايد بتواند در طراحي ساختمان‌ها و شهر‌هاي واقع در مناطق لرزه خيز مؤثر واقع شود.
البته براي كارا بودن اين ايده، بايد از محل هر لپ تاپ در لحظه وقوع زلزله مطلع باشيم. خوشبختانه اين اطلاعات مي‌تواند از دستگاه GPS تعبيه شده در لپتاپ به‌دست آيد، ولي اكنون تعداد كمي از انواع لپ‌تاپ‌ها به اين سامانه مجهزند.
در غياب GPS اطلاعات به‌طور خودكار از پيرامون محل نزديك‌ترين روتر (دستگاهي در شبكه كه رايانه‌ها از آن براي اتصال به اينترنت با پهناي بيشتر استفاده مي‌كنند) تامين شده است كه محلي غيردقيق را به‌دست مي‌دهد.
گرچه اين ناقص و ناتمام است ولي ادغام داده‌ها از تعداد زيادي لپتاپ سبب خواهد شد كه اشتباهات تعيين محل به‌صورت آماري تشخيص داده شود و از منظور شدن داده‌هاي ناصحيح جلوگيري به‌عمل آيد.
اگر اين فرايند به اندازه كافي سريع باشد، مي‌تواند سومين و البته ارزشمند‌ترين مزيت QCN را در پي داشته باشد: هشدار. سرعت مخابره اينترنتي درصورت جفت شدن با يك سامانه براي آپلود داده از هر رايانه در فاصله كوتاه منجر به اين خواهد شد كه شبكه دكتر لاورنس بتواند ظرف چند ثانيه براي وقوع زمين‌لرزه هشدار صادر كند.
سرعت اين روش فراتر از شبكه‌هاي متعارف لرزه نگاري است كه كمتر مرتبا به روز مي‌شوند و مهم‌تر اينكه انتقال داده‌ها سريع‌تر از حركت امواج زمين لرزه‌اي صورت مي‌گيرد.
هشدار‌ها مي‌تواند به محل‌هايي كه هنوز امواج زلزله به آنجا نرسيده است، ارسال شود و به مردم فرصتي حياتي براي يافتن پناهگاه مناسب بدهد.
هم‌اكنون QCN شامل هزار و 500 رايانه است ولي دانشمندان انتظار دارند افراد بيشتري در اين طرح شركت كنند. اين آدرس براي كساني است كه علاقه‌مند به مشاركت هستند:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان