دانش- فرانك عطيف:
از خانوادهات دور شدهاي؟ توي شهر و ديارت نيستي؟ دلت براي همه نزديكان و همه چيزهايي كه دوست داري تنگ شده؟
بعضيها كه اين شرايط را دارند يا بعضي شرايط ديگر حتي در شهر و ديار خودشان دچار افسردگي ميشوند. افسردگي از قرار، بين فضانوردان هم شايع است. يعني يكي از مشكلهاي آنهاست. خودت را جاي آنها بگذار، مدتهاي طولاني در فضايي ناشناخته معلق باشي و پايت به زمين نرسد؛ چه حالي به آدم دست ميدهد؟ به خصوص وقتي براي مدت طولاني باشد.
درمان بيماري آدمها به خودي خود موضوع مهمي است و اگر زندگي و مرگ بقيه هم به اعمال و رفتار يكي از دوستان و همكارانشان گره خورده باشد، آن وقت مهمتر هم ميشود.
به همين خاطر دانشمندان سرگرم توليد برنامهاي هستند كه به كامپيوتر اين قدرت را بدهد كه برخي راهنماييهاي قابل فهم- به نوعي درك موقعيت و ماجرا- را به فضانورد افسرده ارائه بدهد؛ پيش از آنكه مشكل رواني يا درگيريهاي درونياش كل ماموريت را به هوا بفرستد!
نام اين پروژه «ايستگاه مجازي فضا» است و آزمايشهاي كلينيكي مربوط به آن از همين ماه ميلادي آغاز شده و قرار است در طول چهار سال به سرانجام برسد.
اين كار شبيه اتفاقهاي فيلمهاي علمي- تخيلي نيست. ارتباط دوسويه بين فضانورد و كامپيوتر پيچيده تر است.
دكتر مارك هگل
در اين برنامه، تصوير ويديويي مشاور، كه از قبل ضبط شده، فضانورد را به كمك درمانهاي رايج افسردگي راهنمايي ميكند؛ درمانهايي كه «معالجه حل مشكل» نام دارد.
برنامه ضبط شده به فضانوردان كمك ميكند تا دليل(هاي) افسردگيشان را بفهمند. سپس به آنها كمك ميكند تا براي جنگ با افسردگي، براساس نوع مشكلات فضانوردان، برنامهريزي و تصميمگيري كنند.
آنها همچنين ميتوانند خطمشيهايي را به كمك شيوه «ايفاي نقش» و حتي خواندن كتابهاي روان شناسي، بياموزند.
براي اجراي اين برنامه با 29 فضانورد فعلي و قبلي صحبت شده است. شايد يكي از دليلهاي چنين طرحي اتفاقي باشد كه سال 1985 در مأموريت يك سفينه رخ داد. كاركنان اين سفينه متوجه شدند كه فرماندهشان علاقهاي به ماموريت و كارشان نشان نميدهد و ساعتها به گوشهاي در فضا خيره ميشود. البته اين يكي به خير گذشت. ولي سه سال پيش از آن بين دو فضانورد در همين ايستگاه فضايي دعوا شد كه مأموريتشان را با مشكل مواجه كرد.
هميشه روان شناس نميتواند در دسترس فضانوردان باشد، چون امكان برقراري ارتباط و كار از زمين، هميشه فراهم نيست، اما به كمك برنامه ايستگاه مجازي فضايي و ضبط توصيههاي دكتر «مارك هگل»، او به كمك كامپيوتر همراه، در اختيار فضانورد خواهد بود.
اين اولين بار است كه پژوهشگران قصد دارند از روش درمان «حل مشكل»، بدون حضور روان شناس در جلسه مشاوره و با نوار ضبط شده، استفاده كنند.