تکنولوژی نانو باعث تحولات بسیاری در دنیای امروز شده است و نوید دگرگونی و تغییرات متنوعی را در جوانب مختلف زندگی ما دارد. تکنولوژی نانو کاربردهای عمده آی در زمینه های سیاسی و اقتصادی دارا است، در حالی که انتظار می رود تا سال 2014 میلادی این تکنولوژی در سطح جهان اشتغال زایی تا سطح 11 درصد را فراهم آورد. این تکنولوژی می تواند به دولت ها در جهت رفع و حل بسیاری از مشکلات از جمله انرژی، تغییرات آب و هوایی، تأمین آب مورد نیاز زیستی کمک کند. تکنولوژی نانو از نظر کاربرد نظامی می تواند باعث به وجود آوردن تغییراتی در بالانس نظامی و قدرتی کشورها شود.
پیشوند نانو از نظر علمی و تکنولوژی نشانگر 9/10 یعنی یک بیلیونت 000000001/0 و یک نانومتر یعنی بیلیونت متر و 10 هزار برابر کوچک تر از یک تار موی انسان است. لازم به ذکر است است، مواد در مقیاس نانو اغلب دارای خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژی در مقایسه با ابعاد معمول خود هستند.
تکنولوژی نانو کاربردهای بسیار زیادی تقریباً در همه ی زمینه های زندگی انسانی دارد؛ از جمله صنعت خودروسازی ، داروسازی، نساجی، شیمیایی و ...
تحول تکنولوژی نانو
توسعه و پیشرفت سریع تکنولوژی نانو در مقایسه با ابداع آنتی بیوتیک، تلویزیون، صلاح هسته ای و یا تکنولوژی کامپیوتر به عنوان اصل یک انقلاب در صنعت توصیف می شود و تأثیر عمیق و به سزایی در اقتصاد جهانی در عصر حاضر خواهد داشت. اتحادیه ی اروپا به نقش مهم و به سزای این صنعت واقف شده و مصمم است تا از این طریق بتواند در حوزه ی اقتصادی تا سال 2010 بسیار رقابت پذیر باشد. تکنولوژی نانو دارای پتانسیل عظیمی در اروپا برای خلق و به وجود آوردن دانش جدید بر پایه سرمایه گذاری و ایجاد راه هایی برای تولید محصولات جدید است . این تکنولوژی می تواند به وجود آورنده موقیعت های بزرگ و عظیمی نه تنها در راستای علم بلکه برای زندگی فردی هر شخص باشد.
بر اساس تخمین بسیاری از پیش گویی های انجام گرفته این تکنولوژی از میانگین رشد 30 درصد سالیانه برخوردار است. اروپا سهم به سزایی در رشد این صنعت دارد. به طوری که اشتغال زایی در بخش های گوناگون از جمله قسمت تحقیقاتی، پژوهشی، دانشگاهی و نیز در قسمت های تکنسینی با مدارج غیر دانشگاهی را به همراه دارد.
دورنمای صنعت تکنولوژی نانو
تکنولوژی نانو یک تکنولوژی فراگیر است که باعث تغییر و یا تعریف مجدد تمامی تکنولوژی های شناخته شده در بازارها در قرن 21 می شود. محصولات تکنولوژی نانو در بازارهای دنیا به رقمی معادل بیلیون ها دلار رسیده است و روزانه بازارها و محصولات نانو در حال گسترش است . این تکنولوژی سبب رشد 21 – 8 درصدی در بشخی ها و کاربردهای مختلف تا 15 سال آینده در دنیا خواهد شد. در حال حاضر بیش از چهار هزار شرکت و موسسه تحقیقاتی در زمینه نانو فعالیت می کنند. اکنون در حدود 1900 شرکت محدود به محصولات نانو هستند. در بخش توسعه و تحقیقات در دنیا در حدود 4/7 بیلیون دلار در سال 2002 هزینه شده است که این رقم تا مرز 26 بیلیون دلار تا سال 2006 افزایش داشته است. رشد کل بازار برای تکنولوژی نانو در سطح جهان از 6/110 بیلیون دلار در سال 2003 به 9/299 بیلیون دلار در سال 2006 و 1/891 بیلیون دلار در سال 2015 خواهد بود. و این ارقام مختص به صنعت نانو است.
امروزه از کشورهای پیشرو در این صنعت می توان به آمریکا، ژاپن، چین و آلمان اشاره کرد. چین از مطرح ترین و پیشروترین کشورهایی است که شرکت های متعددی را در این خصوص به ثبت رسانده به طوری که در سه سال گذشته تعداد شرکت هایی که در زمینه نانو فعالیت داشته اند به 600 شرکت رسیده و به نظر می رسد این روند سیر صعودی و روند بسیار سریعی را پیش رو دارد.
بخش های کلیدی و کاربرد آن
1- ابزار آلات و تجهیزات:
ابزار آلات و امکانات نانو اساس کلی و کلیدی برای صنایع فعال در تکنولوژی نانو است. شرکت های فعال در این حوزه قسمت مهمی از صنایع نانو در آینده به شمار می آیند. اخیراً پیشرفت های سریعی به دلیل توانایی های جدید به دست آمده است. در بخش اندازه گیری و مهارت ایجاد تغییر در ساختارها به میزان نانو بستگی دارد. در سال های آینده توسعه و پیشرفت در بخش ابزار آلات و تجهیزات و خدمات به عنوان کاتالیزور نقش عمده و بسزایی را در صنایع نانو ایفا خواهدکرد. همزمان کاربردهای وسیع تکنولوژی نانو به صورت متقابل در تقویت و ایجاد تحول در ابزارها و وسایل نقش مهمی خواهد داشت.
وسایل و تجهیزاتی که برای کنترل ذرات نانو به کاربرده می شوند، در حقیقت خانواده ای از اجزای متفاوت اما در عین حال وسایلی هستند با کاربردهای داخلی که شامل انجام تجزیه و تحلیل، اندازه گیری درجه حساسیت و ... هستند. از آنجایی که اندازه گیری و ایجاد تغییر تأثیر مستقیمی بر روی نانو داشته است، از این رو نیاز به زیرسازی و مدیریت خبره و ماهری است که این خود به معنی زمینه به وجود آمدن بیلیون ها شغل است.
2- علم زیست شناسی:
اختراعات نانو، ذرات نانو و تحلیل های نانو به عنوان خط مشی اولیه جهت آینده سیستم سلامتی، بهداشتی و تشخیصی در نظر گرفته می شود. دو عامل تأثیر به سزایی در توسعه و پیشرفت در بخش های مختلف تکنولوژی نانو دارند. یکی پیشرفت هایی در ابزارها و وسایل به کار گرفته شده در تکنولوژی نانو است که تصمیم گیر در دستیابی پذیر بودن در دنیای نانو بوده و دیگری پذیرش موارد قانونی و اخلاقی مرتبط به آن است . گرایش هایی به سوی نوآوری و تکنولوژی های جدید اثر بسیار زیادی بر روی کاربرد تکنولوژی نانو در علوم زیستی دارد.
حجم کل بازار تکنولوژی نانو در صنایع علوم زیست تقریباً 1/8 بیلیون دلار در سال 2002 بود که این رقم در سال 2006 به 9/29 بیلیون دلار رسید و انتظار می رود تا سال 2010 به 6/103 بیلیون دلار برسد تعداد شرکت های فعال در این حوزه از 600 شرکت در سال 2002 به سه هزار شرکت در سال 2010 افزایش خواهد داشت.
3- خودرو:
یکی از سهم های عمده ای که تکنولوژی نانو می تواند در بخش حمل و نقل داشته باشد استفاده از مواد مرکب با وزن سبک و قابلیت استحکام بالا است . در بخش خودرو بزرگترین دستاورد در زمینه توسعه و ارایه پیشنهاد های مختلف در زمینه ساخت موتورهای بنزینی و دیزلی با بهره گیری از این تکنولوژی است . از دیگر مزایای استفاده از این تکنولوژی می توان به کاربرد آن در پلیمرهای رنگ پذیر، رنگ های رسوب ناپذیر ، اشعه ماورای بنفش برای حفاظت از پوشش و جلوگیری از زنگ زدگی اشاره کرد با استفاده از صنعت نانو تکنولوژی صنعت خودروسازی از رشد زیاد و بالقوه ای برخوردار شده است.
طراحی و ساخت خودروها، کامیون ها، اتوبوس ها و غیره تحت تأثیر تکنولوژی نانو تا 10 سال آتی قرار می گیرند و مهارت در ایجاد ملکول ها و اتم ها باعث به وجود آوردن ابعاد جدید در صنعت خودروسازی می شود ، به عبارت دیگر تکنولوژی نانو به عنوان یک ضرورت و لازمه صنعت خودروسازی به شمار می رود . صنعت خودروسازی با استفاده از این تکنولوژی از مزایایی نظیر استفاده از انرژی های جدید، کاهش وزن خودرو، افزودن به عملکرد مواد، بالا بردن سطح درجه ی آسایش، بالا بردن سطح بازده قیمتی و .... بهره می برد. تمامی اجزا خودرو با استفاده از تکنولوژی نانو قابل اصلاح بوده و با استفاده از این تکنولوژی می توان برای این صنعت قول پیکر در راستای نوآوری و تغییرات اساسی برای بازارهای جدید راه کارهای مناسبی را فراهم کرد. رقابت در این صنعت در 10 سال آتی به توسعه و کاربرد تکنولوژی نانو به توسط سازندگان خودرو بستگی دارد.
همگرایی تکنولوژی ملکولی
تنها از طریق همگرا شدن تکنولوژی ملکولی ، تکنولوژی نانو می تواند به یک نتیجه مطلوب و معنی دار رسیده و تأثیر به سزایی را در داروسازی ، منابع جدید انرژی ، الکترونیک، نورگرایی و معالجه ی پزشکی داشته باشد.
شکل دهی ملکول ها و اتم ها کلید پیشرفت تدریجی و مداوم برای تولید و طراحی محصولات ، پروسه ها و خدمات است.
توانایی رقابت کشورها، نواحی و شرکت ها در 20-10 سال آینده تأثیر به سزایی بر روی توانایی درک و تحقق یافتن این همگرایی تکنولوژی خواهد داشت. پتانسیل های جدید اشتغال زایی ، در تمامی بخش ها به صورت بسیار بالایی رو به افزایش است.
منابع:
.com. 2009www.hkc22Helmut Kaiser Consultancy,
Projec on emerging nanotechnologies is supported.July2008