رييس سازمان محيط زيست در دولت اصلاحات با ابراز تاسف از برخورد با فعالان زيست محيطي كه دلسوز درياچه اروميه هستند، تاكيد كرد: «اينها فعالان مدني و دلسوز محيط زيست هستند و اگر هشداري مي دهند بايد استقبال كنيم و از آن براي پيشبرد برنامه ها بهره بگيريم.» «معصومه ابتكار» در گفت وگويش با ايلنا در مورد وضعيت درياچه اروميه گفت: «درياچه اروميه بدون شك منشا خير و بركت براي خطه آذربايجان است و آثار و ثمرات بسياري مانند لطافت هوا و حاصلخيزي شمال غرب كشور را به دنبال داشته است.» او افزود: «البته اين خشك شدن تنها به درياچه اروميه منحصر نشده و اكثر تالاب هاي ما را نيز شامل مي شود و مي توان گفت اين پديده در كشور به صورت فراگير درآمده است.» رييس كميته محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران ادامه داد: «ما از سال 78 و 79 متوجه پديده خشك شدن درياچه اروميه شده بوديم و مشخص شده بود كه به علت بروز خشكسالي و كاهش بارش و ميزان رواناب، آب درياچه هر ساله كاهش چشمگيري نشان داده و وضعيت آن به سمت بحراني شدن مي رود.» به گفته رييس اسبق سازمان حفاظت محيط زيست، برخلاف آنچه امروز گفته مي شود كه در سال هاي پيش هيچ مطالعه اي روي وضعيت درياچه اروميه انجام نشده است، در سال هاي 78 و 79 مطالعات تفصيلي روي درياچه اروميه انجام و يك برنامه بين استاني و بين بخشي براي مديريت وضعيت درياچه اروميه تدوين شد. ابتكار تصريح كرد: «مطالعات سازمان محيط زيست در طي تهيه برنامه جامع درياچه نشان داد كه امكان خشك شدن درياچه اروميه وجود دارد و پيرو آن نامه نگاري هايي از سوي من به عنوان رييس سازمان محيط زيست در همان سال ها انجام شد، اين نامه نگاري ها كه به نهادهاي مختلف از جمله رياست جمهوري نوشته شده بود منجر به دستورات جدي رييس جمهوري وقت شد كه از جمله آن مي توان تامين حقابه به درياچه توسط سدها و همچنين توجه به ارزيابي هاي زيست محيطي در سدسازي ها را نام برد. آن زمان وزارت نيرو عنوان مي كرد كه ما حقابه هاي درياچه را از سدها رها سازي مي كنيم اما به علت وجود پمپ هاي غيرمجاز كشاورزي اين آب برداشت مي شود.» رييس اسبق سازمان حفاظت محيط زيست تصريح كرد: «در كنار اين مطالعات، يك مشاور بين المللي به نام «پروفسور موزر» هم در كنار مشاوران و استادان دانشگاهي داخلي داشتيم كه وي نيز در آن زمان به صراحت اعلام كرد: «اگر درياچه اروميه خشك شود كل كشاورزي پر ثمر استان هاي آذربايجان شرقي، غربي و حتي اردبيل آسيب خواهد ديد. بنابر اظهارات موزر، با خشك شدن درياچه اروميه اوضاع به سمت بياباني شدن پيش خواهد رفت علاوه بر اينكه توفان نمك شهرهاي اطراف درياچه را نابود مي كند.» ابتكار در مورد درياچه اروميه و ميان گذر شهيد كلانتري كه گفته مي شود يكي از عوامل خشك شدن درياچه است نيز توضيح داد: «سازمان محيط زيست در زمان تصدي من از ابتدا نيز با ساخت آن مخالف بود اما فشارهاي بسيار زيادي از سوي نمايندگان مجلس استان هاي آذربايجان غربي و شرقي روي محيط زيست و دولت براي ساخت اين جاده وجود داشت. با افتخار مي گويم كه دليل تاخير در ساخت اين ميان گذر سازمان محيط زيست بود و ما با شدت و با دلايل محكم و كارشناسي مي گفتيم كه اين كار غلط است. شرط اصلي ما براي ساخت ميان گذر اين بود كه آب بايد در مسير پايه ها در جريان باشد و بي حركت و راكد نماند چون در اين صورت در پايه هاي اين ميان گذر رسوب گذاري انجام مي شود. تا زماني كه من رييس سازمان محيط زيست بودم هيچ گاه مطالعات ارزيابي زيست محيطي پل شهيد كلانتري را تاييد نكردم و پس از من بود كه ساخت آن حادث شد.»
رييس كميته محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران ادامه داد: «پس از سال 84 تمامي اين اقدامات به دست فراموشي سپرده شد. حتي در قانون برنامه چهارم توسعه، به دليل اينكه مي دانستيم پارك ملي اروميه جزو مناطق بحراني است اسم آن را آورديم اما دريغ از اينكه اين اقدامات پيگيري شود. نمي دانم در اين ميان مقصر كيست، دولت كه برنامه ها را انجام نداد يا مجلس كه پيگيري و نظارت نكرد، در هر حال زمان گذشت و اين گذشت زمان بحران را تشديد كرد و اكنون ما به نقطه اوج بحران رسيده ايم.» ابتكار تصريح كرد: «هم اكنون بايد به راه حل هاي عاجل بينديشيم، تا درياچه خشك نشود و حقآبه به درياچه برسد كه بخشي از آن يقينا در دست وزارت نيرو است بخشي نيز در اختيار وزارت جهاد كشاورزي تا راندمان آبي كشاورزي منطقه را كنترل كند و بخشي از حقآبه درياچه اروميه را تامين كنند. راه حل هر چه كه باشد انتقال آب حوضه به حوضه، مديريت آب، افزايش راندمان آب، بايد اتفاق بيفتد تا درياچه از اين وضعيت اسف بار نجات يابد. بايد يك مديريت بين بخشي بين استان هايي كه در درياچه اروميه سهيم هستند به وجود بيايد. خشكسالي يك واقعيت است و بخشي از تقويم سالانه ماست و ما بايد اين شرايط را مديريت كنيم، بايد شرايط را از قبل پيش بيني و مديريت كنيم، تا تالاب هايمان به اين وضع اسف بار دچار نشوند.» اين عضو شوراي شهر تهران تصريح كرد: «اثرات زيست محيطي سد سازي ها حتما بايد مورد ارزيابي قرار بگيرد. چرا بايد سدي مانند گتوند عليا در خوزستان با اين همه هزينه ساخته شود و شور شدن آب كارون را در پي داشته باشد، اينها نشان مي دهد يا اصلامطالعه اي صورت نمي گيرد يا ضعيف است يا مطالعات دور زده مي شود.» به گفته وي خيلي از اين طرح ها با دستور از بالادور زده مي شود و به جاي توجه به اين مطالعات زيست محيطي به بهانه بهره برداري زودتر، خيلي از مطالعات انجام نمي شود و مشكلات خود را نشان مي دهد. ابتكار تصريح كرد: «مسير توسعه كشور بايد همگام و سازگار با محيط زيست باشد و اين بحث بسيار جدي است، اين هشدارها نه سياسي است و نه از موضع دولت پيش، بلكه صرفا از موضع كسي است كه تجربه مختصري در زمينه محيط زيست دارد و دلش براي طبيعت ايران مي سوزد. روزي كه شوراي عالي حفاظت محيط زيست را منحل كردند من هشدار دادم كه اين يك خطر جدي است و محيط زيست كشور در معرض خطر و بحران است چون اين شورا مي توانست از موضع رييس دولت خيلي از مسايل را از لحاظ زيست محيطي حل كند ولي اين اتفاق نيفتاد و ما مسيري را شروع كرديم كه روز به روز بدتر مي شود. من آدم بسيار خوشبيني هستم اما اگر واقع بينانه نگاه كنيم با ادامه يافتن شرايط فعلي درياچه خشك مي شود. به اعتقاد من اگر لازم است آب را از حوضه ديگر به درياچه اروميه بياوريم اين كار را انجام دهيم تا دست كم از خشك شدن درياچه جلوگيري شود.»
به گفته ابتكار يكي از ابزارهايي كه مي تواند به حفظ محيط زيست ما كمك كند فعالان جامعه مدني، دوستداران و علاقه مندان محيط زيست هستند كه مي توان آنها را يك ابزار و ظرفيت ملي دانست. او ادامه داد: «اينها نيروهاي سياسي نيستند، فعالان مدني و دلسوز محيط زيست هستند و اگر هشداري مي دهند بايد از آنها استقبال كنيم و از آن براي پيشبرد برنامه ها بهره بگيريم.» ابتكار با ابراز تاسف از برخورد با فعالان محيط زيست اظهار داشت: «من از نوع برخورد با فعالان زيست محيطي كه دلسوز درياچه اروميه هستند تعجب مي كنم، اين اصلادرست نيست كه با فعالان مدني و محيط زيست برخورد امنيتي داشته باشيم. هيچ كس اكنون نمي گويد كه درياچه اروميه خشك شود پس چرا با كساني كه دلسوز اين درياچه هستند برخورد مي شود. چرا مسوولان از اين ظرفيت استفاده نمي كنند تا به وسيله آن زودتر به اهداف شان در نجات درياچه اروميه دست پيدا كنند تا هم دولت و هم مجلس سياست هاي خود را مورد بازنگري قرار دهند.» ابتكار ادامه داد: «چرا برنامه هاي كارشناسي شده و مطالعه شده يك باره رها شد؟ چرا برنامه چهارم كه اين همه روي آن وقت و زمان گذاشته شده بود محقق نشد و به دست فراموشي سپرده شد و هيچ كس نيز اين را پيگيري نكرد كه چرا اين برنامه عمل نشد.» به گفته وي اينها سوالاتي است كه اگر براي آن پاسخ پيدا نكنيم همواره با ما خواهد بود و هر دولتي كه روي كار مي آيد به خود اجازه مي دهد كه برنامه هاي دولت پيشين را كنار گذاشته و برنامه هاي خود را اجرا كند. رييس اسبق سازمان حفاظت محيط زيست جوامع مدني را وسيله اي براي بسط آگاهي مردم و اطلاع رساني صحيح دانست و تاكيد كرد: «جوامع مدني مي توانند دولت ها و ساير نهادها را در اجراي درست سياست ها ياري كنند. همچنين با نگاه كارشناسي مي توانند راهكار بدهند و در اجراي آنها بسيج اجتماعي راه انداخته و كمكي براي دولت باشند.» او در مورد نقش رسانه ها نيز گفت: «همچنين رسانه هاي مستقل و آزاد مي توانند با نقد منصفانه، دولت را در انجام درست اقدامات شان راهنمايي كنند.» ابتكار تاكيد كرد: «واقعا نمي دانم مسوولان اهميت خشك شدن درياچه اروميه را درك كرده اند يا نه. تا چند وقت پيش كه يقينا درك نكرده بودند، اميدوارم اكنون درك كرده و زودتر براي آن چاره اي بينديشند.»
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان