نخستین كفشهای مجهز به دستگاههای موقعیتیاب جهانی (GPS) برای كمك به مسيريابي و يافتن سالمندانی كه از زوال عقل رنج میبرند و مستعد سرگردانی و گم شدن هستند، بزودی روانه بازار میشود.
كفشهایی كه ردپا و مسير گذر صاحبش را لو میدهد، اگر مقبول هیچكسی نیفتد، مسلما نزد آدمهای فراموشكار و بخصوص بیماران آلزایمری و اطرافیانشان كه همواره دغدغه راه افتادن و گم شدن عزیزان سالمندشان را دارند، طرفداران زیادی پیدا خواهد كرد. جریان از این قرار است كه نخستین محموله كفشهای موقعیتیاب یا شاید هم موقعیتیابهای كفشی روانه بازار شده و بزودی به قیمت جفتی حدود 300 دلار فروخته خواهد شد، اما این كفشهای به ظاهر عادی امكان راهاندازی یك دستگاه مكانیابی را به سالمندان راه گم كرده و پریشان حواسی كه از بیماری آلزایمر رنج میبرند، هدیه خواهد كرد.
محققان حوزه خدمات انسانی و سلامت كه طرف مشورت این پروژه قرار داشتهاند، معتقدند این كفشها میتوانند امنیت جانی و روانی سالخوردگان را تأمین كنند و از وقوع پیشامدهای دردسرساز و پر خرجی كه غالبا مایه شرمندگی و پریشانی خاطر اطرافیانشان میشود، جلوگیری كند. این موضوع بخصوص برای افرادی كه در مراحل اولیه آلزایمر و بیشترین احتمال خطر قرار دارند، حائز اهمیت است. این دسته از بیماران آلزایمری كه هنوز در منزل زندگی میكنند، ممكن است دچار اشتباه و سر درگمیشوند و خارج شدن آنها از منزل برای یك پیادهروی ساده ممكن است به روزها آوارگی و گمشدن آنها منجر شود.
تحقیقات نشان میدهد تنها در كشور آمریكا بیشتر از 5 میلیون مبتلا به آلزایمر وجود دارد و پیشبینی میشود طی سالهای آینده این تعداد به چهار برابر نیز برسد. این آمار درحالی است كه 60 درصد از مبتلایان تجربه سرگرداني و گم شدن را داشتهاند. نیمی از گمشدگانی كه ظرف 24 ساعت پیدا نمیشوند، ممكن است به واسطه از دست دادن آب بدن و بیپناه ماندن یا آسیبدیدگی فوت شوند.
البته دستگاههای دیگری نظیر دستبندها یا گردنبندها نیز میتوانند خدمات مشابهی ارائه كنند، ولی این قبیل وسایل غالبا از سوی سالخوردگان رد میشود. دلیل اصلی این ممانعت ناشی از سوءظن شدیدی است كه اینگونه بیماران به آن مبتلا ميشوند. این بیماران چیزی را كه نشناسند، قبول نمیكنند و اگر دستگاه ردیاب یك ساعت مچی باشد، ولی ساعت مچی خودشان نباشد آن را به دست نمیبندند. بنابراین چارهای جز مخفی كردن این ادوات در وسایل همراه آلزایمریها باقی نمیماند كه نمونه جالبش سامانه جی.پی.اس تعبیه شده در پاشنه همین كفشهای پیادهروی ظاهرا معمولی است. این دستگاه به اعضای خانواده یا پرستاران امكان مراقبت ويژهاي از فرد استفاده كننده كفش را ميدهد. ميتوان با راهاندازی نوعی حصار مجازي در اين سامانه شرايطي را به وجود آورد كه در صورت دور شدن و سرگردانی شخص بيمار از ناحیهای معین، به اطرافيان اعلامخطر شود.
ابتكار عمل تولید سامانههای جی.پی.اس ارزان قیمت در قالب كفشهایی كه میتوانند فشارهای فراوان جسمانی و روحی تحمیل شده بر قربانیان آلزایمر را كاهش داده و سالمندان را به جاده تحرك و نشاط بازگرداند، در حالی با استقبال بازار روبهرو خواهد شد كه هزینه جهانی سرسامآور 604 میلیارد دلاری بیماری زوال عقل و تبعات آن میرود كه به یك چالش مالی خطیر جهانی بدل شود.
GPSDAILY / مترجم: مهریار میرنیا