زمانی که صحبت از میزان جابه جایی افراد از مبدا تا مقصد، روش انتقال، ایمنی، میزان آلایندگی و هزینه به میان می آید، بوضوح شاهد هستیم سیستم های حمل و نقل عمومی در مقایسه با گزینه حمل و نقل شخصی از مزایای بسیار بیشتری برخوردارند. در حالی که مشخصا می بینیم مردم انگیزه و عزم زیادی برای استفاده از خودروهای شخصی در حمل و نقل شهری دارند و با توجه به این واقعیت که شهرهای بسیاری در سراسر جهان هنوز هم از زیرساخت های حمل و نقل عمومی خود که طی قرن گذشته ساخته شده اند، استفاده می کنند، به نظر نمی رسد اذهان عمومی از مفاهیم تازه حمل و نقل عمومی در آینده درک درستی داشته باشد.
در حال حاضر برخی طرح های بنیادی در زمینه حمل و نقل در دست تهیه است که بدون شک با اجرای آنها تا انتهای قرن ۲۱ و جابه جایی تعداد بسیاری از مردم، حمل و نقل عمومی در اذهان، دوباره تعریف خواهد شد. در این میان سیستم حمل و نقل ریلی همچون همیشه می تواند نقشی بزرگ و اساسی در جابه جایی مسافر و بار ایفا کند. راستش را بخواهید قطارها از ابتدای پیدایش تاکنون تغییرات زیادی کرده اند، اما هنوز هم مانند اجداد خود روی ریل های فلزی حرکت می کنند. آنچه اکنون طراحان مختلف درصدد تغییر آن هستند، همین ریل های فلزی قدیمی است. سال هاست سامانه های مغناطیسی یا پنوماتیکی (قطارهای شناور بر هوای فشرده) در چند مسیر مشخص و ویژه آزمایش شده اند، اما شاید امروز وقت آن باشد که به دنیای جدید سامانه های حمل و نقل ریلی آینده نگاهی بیندازیم. اکنون به شش مورد از امیدوارکننده ترین مفاهیمی که می توانند حمل و نقل عمومی را در آینده متحول کنند، اشاره خواهیم کرد.
● تئوری ریل های ریسمانی
یک مفهوم دیگر ریلی سرعت بالا که با هدف جایگزینی سیستم های معمولی ارائه شده است و هزینه نجومی بالایی هم برای ساخت نیاز نداشت، سیستم حمل و نقل ریسمانی بود که توسط مخترع روس آناتولی آنتیسکی ارائه شد. مفهوم کلی در این طرح شبیه کابل های مخصوص حمل الکتریسیته است که ما هر روز روی دکل های برق فشار قوی شاهد آن هستیم. اما این سیم ها به جای انتقال الکتریسیته به سیم هایی برای نگهداری واگن در هوا تبدیل می شوند. طرفداران این سیستم مزایای بزرگی از جمله هزینه سه تا ۱۰ برابر ارزان تر از سیستم راه آهن ماگلو و سیستم منوریل و همچنین کارایی بهتر را برای آن برمی شمرند. این سیستم با موتوری به قدرت ۱۰۷ اسب بخار قادر به حمل ۲۰ نفر با سرعتی معادل ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت است.
● ریل های لوله ای
مفهوم ریل های بالای زمین بیشتر به ریل های لوله ای اطلاق می شود. در این سیستم لکوموتیو خودش واگن ها را حمل می کند، در حالی که چرخ ها و موتورهای تولید نیرو روی حلقه هایی نصب شده که ترن را با سرعتی معادل ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت از داخل ریل عبور می دهد. با توجه به این که طراحی این سیستم باعث کمترین اختلال در زیرساخت های حمل و نقل موجود می شود و تکنولوژی ساخت آن بسهولت در دسترس است، برآورد می شود هزینه ساخت این سیستم ریلی ۶۰ درصد کمتر از شبکه قطارهای شهری باشد.
● اتوبوس میان تهی
بی شک این طرح یکی از جالب ترین مفاهیم حمل و نقل عمومی است که در طول این سال ها برای کاهش ترافیک شهری و با استفاده از زیرساخت های موجود ارائه شده است. اتوبوسی به نام STRADDLE که توسط چینی ها طراحی شده روی مسیر مخصوص و بسیار باریکی که در کناره و وسط خیابان ها تعبیه شده حرکت می کند. این در حالی است که به دلیل طراحی خاص اتوبوس، ترافیک شهری براحتی از زیر و داخل بدنه اتوبوس در جریان است. مسافران هم از طریق ایستگاه های مرتفعی که در مکان های مورد نظر قرار دارند، سوار و پیاده می شوند. نتیجه این است که افراد بیشتری را می توان بدون ایجاد اختلال در ترافیک شهری و نیاز به ساخت مسیر حرکتی کاملا مستقل جابه جا کرد. به نظر این طرح یک بازی برد ـ برد به حساب می آید، اما در حال حاضر هیچ اطلاعاتی در مورد پیشرفت آزمایشی این طرح در اختیار نیست.
● قطار خلأ ابررسانا
سیستم های قطار بدون اصطکاک ماگلو دهه هاست در حال فعالیت هستند، اما با وجود سرعت بالا آنچنان که باید همه گیر نشده اند. شاید به دلیل هزینه بالای استفاده از چنین سیستمی یا شاید هم به دلیل این که نیاز ضروری و چندانی به جایگزین کردن این سیستم با زیرساخت های راه آهن معمولی که در حال حاضر و به شکل گسترده ای استفاده می شوند، دیده نمی شود.
به هر حال این موضوع باعث نشده ایده استفاده از سیستم ماگلو از ذهن آینده سازان سیستم های حمل و نقل عمومی حذف شود. چند طرح مفهومی آینده از سیستم ماگلو در شکل های مختلف استفاده خواهند کرد. پیش بینی می شود قطارهای ماگلو ابررسانا از طریق سیستم حمل و نقل در مسیر لوله ای دارای خلأ (ETT) بتوانند با سرعتی معادل ۶۵۰۰ کیلومتر (!) بر ساعت در سفرهای بین المللی مورد استفاده قرار گیرند و به عنوان مثال فاصله بین نیویورک تا پکن را در عرض دو ساعت طی کنند.
پروژه قطار Terraspan که ترکیبی از شبکه های تونلی ابررساناست حتی می تواند بیش از یک سیستم حمل و نقل ابررسانای فوق العاده کارآمد نقش داشته باشد. همچنان که زیرساخت های لازم برای قطارهای ترااسپن ایجاد می شود، می توان از آنها برای انتقال الکتریسیته با اتلاف صفر به منازل مسکونی استفاده کرد. پیش از این در سوئیس پروژه قطار خلأ با سرعتی معادل ۵۰۰ کیلومتر در ساعت پیشنهاد شده بود که با ورود مترو از دستور کار خارج شد، اما این ایده فوق پیشرفته همچنان در کشوی میز طراحان جسور آن انتظار لحظه جادویی اجرا را می کشد.
● منوریل انسانی
یکی دیگر از رویکردهایی که سزاوار قرار گرفتن در فهرست بهترین ها برای آینده است، سیستم منوریلی است که با استفاده از یک استوانه معلق روی ریل مانند دوچرخه به دو دستگیره و رکاب مجهز است. این طرح گزینه مناسب و کارآمدی برای جابه جایی از نقطه ای به نقطه دیگر است. هم اکنون سیستمی شبیه این به نام Shweeb در شهر آگروونتورس نیوزیلند در حال استفاده است که با توجه به میزان نیرو و حس و حال خودتان می توانید با حداکثر سرعتی معادل ۴۵ کیلومتر بر ساعت درون آن جابه جا شوید. این ایده تنها به پارک های ماجراجویی محدود نمی شود. در سال۲۰۱۰ پروژه Shweeb از طریق سایت گوگل موفق به جذب حدود یک میلیون دلار سرمایه شد. بزودی محل برنامه ریزی شده اولین Shweeb که برای استفاده عمومی در نظر گرفته شده را اعلام خواهد کرد.
● خودروی پیشرو
امروزه ما در مورد حمل ونقل ریلی و جاده ای کاملا متفاوت فکر می کنیم. اما همچنان که به سال ۱۴۳۰ نزدیک می شویم، گوناگونی ایده ها باعث ایجاد سردرگمی و پریشانی خواهد شد.
به طور کلی یکی از مزایای استفاده از حمل و نقل عمومی جلوگیری از هرج و مرج ذاتی ناشی از حمل و نقل با وسایل شخصی است؛ جایی که تصمیم گیری توسط تک تک راننده ها صورت می گیرد. سیستم های پیروی از راهنما به دنبال حل این مشکل به وسیله استفاده از یک وسیله پیشرو هستند (که به صورت بی سیم با مجموعه ای از خودروها یا واگن ها در تماس است.)
در این سیستم هر خودرو به صورت مستقل در حال طی مسیر ویژه ای است که خط سیر آن تابعی از خط سیر خودروی پیشرو خواهد بود. این سیستم به حفظ انعطاف پذیری حمل و نقل شخصی کاملا کمک می کند. خودروها می توانند زنجیره را ترک کنند و باقی مسیر را مطابق میل خود ادامه دهند. تنها زیرساخت لازم برای چنین سیستمی، کامپیوترهایی است که ارتباط بین خودروها را برقرار می کنند.
مزایای چنین طرحی ایمنی جاده ها، کاهش ترافیک و کاهش مصرف سوخت است. در آینده بسیار نزدیک، شاهد عملی شدن این ایده هستیم. این طرح در واقع بخشی از پروژه ای اروپایی به نام SARTRE (قطارهای جاده ای ایمن برای محیط زیست) است که از سال ۱۳۸۸ شروع شده و بتازگی و برای اولین بار در جاده های عمومی آزمایش شده است. در این سیستم زنجیره ای از اتومبیل ها به دنبال یک خودروی پیشاهنگ که راننده آن به صورت فعال کنترل رانندگی کل زنجیره را به عهده دارد، به راه می افتند. البته افراد می توانند از زنجیره به صورت مستقل جدا شوند، اما تا وقتی در زنجیره هستند، خط سیر در دست راننده پیشاهنگ خواهد بود.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان