Iranian Futurist

مدیران، به عنوان افرادی که لازم است علل رفتار کارکنان را تشخیص دهند، رفتار کارکنان را پیش بینی کرده و در برخی موارد بر آن اثرگذار باشند، از دیرباز با مساله رفتارهای سازمانی و اعمال قدرت در سازمان ها مواجه بوده اند.

رفتارهایی که گاه بر قدرت مدیر افزوده و گاه از آن می کاهند. یکی از مهم ترین موضوعاتی که در تحلیل قدرت (به معنای توانایی نفوذ بر رفتارهای دیگران) لازم است به آن توجه شود، «مدیریت اثرگذاری» است. مدیریت اثرگذاری روشی است که افراد و سازمان ها با استفاده از آن، بر درک دیگران از خود اثر می گذارند.

افراد این روش را عمدتا برای دستیابی به آنچه از دیگران می خواهند یا پی ریزی هویتی مستقل به کار می بندند. برای این منظور، راه های زیادی چون: کنترل جریان اطلاعات در روابط، تقلید از دیگران و پنهان کردن زبان بدن وجود دارد. از موارد کاربرد مدیریت اثرگذاری، شکل دهی به تلقی افراد از سیاست ها، سازمان ها، برندها و... است. این کوشش در سطح فردی، یعنی وقتی فردی تلاش می کند تا آنچه دیگران درباره او فکر می کنند را مدیریت کند، «ارائه خود» نیز خوانده می شود.

● وجوه سه گانه شخصیت

اغلب افراد وقتی تلاش می کنند تا با استفاده از مدیریت اثرگذاری بر تصویری که دیگران از آنها دارند، اثر بگذارند، غالبا از سه رویکرد یا سه وجه شخصیتی استفاده می کنند که عبارتند از: اعتمادساز، کمال طلب (ایده آل گرا) و عملگرا.

وجه اعتمادسازشخصیت یک فرد، درک او را از خود منعکس می کند؛ در حالی که وجه ایده آل گرای شخصیت، توصیف کننده وضعیتی است که او آرزو داشت شبیه آن باشد. وجه عملگرای شخصیت نیز، برای دستیابی به هدف معینی به کار رفته و اغلب محصول انتظار دیگران از فرد است. افراد بسته به موقعیت، از وجوه شخصیتی متفاوت استفاده می کنند. مثلا، فردی ممکن است در یک جلسه خواستگاری از اعتمادسازی، در یک مصاحبه شغلی از ایده آل گرایی و در محل کار از وجه عملگرای شخصیت خود بهره جوید.

● تکنیک های ارائه خود

روش های ارائه خود طیف وسیعی را (از حمل اشیای خاصی که نمایانگر طرز فکر یا عقیده خاصی هستند تا راهنمایی دیگران در خصوص آنچه باید به آن بیندیشند)، دربر می گیرد. کلیه این روش ها به افراد کمک می کنند تا خود را مطلوب تر شناسانده یا با الزامات خاصی که برای عضویت در گروه مطلوب است، راحت تر سازگار شوند. در نظریه کلاسیک مدیریت اثرگذاری، پنج تکنیک اصلی برای نیل به این هدف وجود دارد:

خودافشایی. این روش معمولا به منظور هویت سازی با ارائه اطلاعاتی به دیگران همراه است و غالبا در آن از وجه اعتمادساز استفاده می شود. به عنوان مثال، مردی را تصور کنید که در جلسه خواستگاری از شغل خود می گوید. او می خواهد تصویر فردی مسوول یا (به لحاظ مالی) باثبات را در اذهان شکل دهد.

مدیریت ظاهر. این روش مورد استفاده افرادی است که ظاهر بیرونی خود (مانند لباس یا کنش های رفتاری) را برای تطابق با گروه تنظیم کرده و تغییر می دهند. این روش می تواند با شخصیت اعتمادساز، ایده آل گرا یا عملگرا به کار رود. تاجری که محکم و مطمئن مصافحه می کند تا موفق و قدرتمند به نظر برسد یا فروشنده ای که به مشتری لبخند می زند تا به رغم اینکه خود غمگین است، اثر مطلوبی بر او بگذارد مثال هایی از این روش را تداعی می سازند.

تملق. این روش عبارت از وفق دادن خود با انتظارات و الزامات یک گروه، عقیده یا جامعه خاص است. مثلا، فردی ممکن است ادعا کند به تماشای فیلم های هنری علاقه مند است، در حالی که واقعا این گونه نیست. در این مثال، او می خواهد خود را در بین دوستانش، باهوش تر نشان دهد. این مورد، با استفاده از وجوه عملگرا و کمال گرای شخصیت ممکن است.

موجه سازی. این تکنیک، تلاشی است برای آنکه اقدامات «مورد سوال»، «پذیرفته شده» به نظر برسند. مثلا کارشناسی را در نظر بگیرید که ادعا می کند به علت کسالتی که برایش پیش آمده، نمی تواند گزارشش را به موقع تمام کند، یا فردی که سخن سخت و متعصبانه ای گفته و بعد وانمود می کند که قصد داشته بذله گویی کند. این امر البته می تواند توسط وجوه ایده آل گرا، اعتمادساز یا عملگرای شخصیت راهبری شود.

تحمیل هویت. این تکنیک عبارت از تحمیل هویتی خاص همراه با مجموعه ای از انتظارات بر دیگران است. زنی را فرض کنید که زمانی که از همسر خود در کار خانه کمک می خواهد، او را با عبارت «همسر خوب من» فرا بخواند. این به معنی آن است که اگر همسرش در کار خانه او را یاری کند، همسر خوبی خواهد بود. همچنین همسر او در موقعیتی قرار می گیرد که اگر به وی در کارهای خانه کمک نکند، گویی نتوانسته استلزامات مربوط به همسر خوب را انجام دهد و «همسر خوب» شناخته نخواهد شد.

● مدیریت اثرگذاری خودآگاه و ناخودآگاه

دوره های آموزشی مختلفی ارائه خود را آموزش می دهند، اما افراد می توانند در این زمینه از اطرافیان خود و بازخوردهای اجتماعی نیز، بسیار بیاموزند. برای مثال، فردی را تصور کنیدکه در شرکتی مشغول به کار می شود که همه کارکنان آن کیف دستی حمل می کنند. او ممکن است ناگهان تصمیم به تهیه یک کیف دستی برای خود بگیرد؛ چرا که تصور می کند، برخورداری از یک کیف دستی او را به دیگران شبیه تر کرده و به موفقیت او کمک می کند. اگر چه او به صورت خودآگاه این استنتاج را نداشته، اما در واقع، از ترکیبی از مدیریت ظاهر و تملق بهره گرفته است.

● مدیریت اثرگذاری سازمانی

ایده مورد استفاده در «ارائه خود»، می تواند به مرز سازمان ها نیز گسترش یافته و منجر به ارائه روش هایی برای مدیریت اثرگذاری متقابل سهامداران و جامعه شود. رد پای مدیریت اثرگذاری سازمانی را می توان در گزارش های مالی، نشریات رسانه ها و سایر ابزارهای رسمی شرکت ها مشاهده کرد. مثال دیگری از مدیریت اثرگذاری سازمانی، زمانی است که افراد نسبت به مشکلات و مخاطرات سازمان، با مدیر خود روراست باشند. این امر البته ناشی از وجه اعتمادساز شخصیت آنها است.

بسیاری از کسب وکارها، می خواهند (به ویژه در مقابل سرمایه گذاران شان) خود را تا حد ممکن، خوب جلوه دهند و تلاش می کنند کلیه اطلاعات را در بهترین قالب ممکن ارائه کنند.

این امر، تا حد زیادی ناشی از وجه ایده آل گرای شخصیت است. مثلا وقتی شرکتی گزارش سالانه خود را تهیه می کند، ممکن است فردی که مسوولیت نگارش گزارش را به عهده دارد، مسائل و موضوعات مثبت را اغراق آمیز جلوه دهد و در مقابل، روی اخبار منفی تاکید حداقلی داشته یا آنها را پیچیده و غامض تشریح کند، به طوری که درک آن برای مخاطبان گزارش دشوار بوده و بسیاری، به معنا و مفهوم اصلی آن پی نبرند.

البته سازمان ها برای شخصیت خود وجه عملگرا نیز قائل هستند. مثلا وقتی سازمانی حس کند که اگر نسبت به محیط زیست برخورد مسوولانه ای داشته باشد، می تواند دستاوردهای بیشتری بیافریند، ممکن است خط تولیدی برای محصولات سبز تاسیس کند یا تلاش کند از پسماند تولیدی خود بکاهد. این قبیل اقدامات، اگر چه در کوتاه مدت برای سازمان هزینه زا هستند، اما در صورت سازگاری با ارزش های جامعه پسند، می توانند تصویر سازمان را در مقابل دیگر رقبا بهبود دهند. در ابعاد کلان تر، مساله مدیریت اثرگذاری، می تواند سازمان را در شرایطی قرار دهد که نتایج مثبت و مطلوب، منتج از تلاش مدیران و کارکنان دانسته شده و نتایج منفی و نامطلوب حاصل نیروها و شرایط محیطی قلمداد شوند.

● ملاحظات اخلاقی

برخی به لحاظ اخلاقی، مدیریت اثرگذاری را زیر سوال می برند، چرا که می توان آن را غیرمنصفانه یا در مسیر تحقق اهداف نادرست دانست، البته باید توجه داشت فردی که در مدیریت اثرگذاری و ارائه خود، تنها از وجه عملگرا استفاده می کند، خود را در مخاطره شدیدی قرار داده و ممکن است مداخله گر دانسته شود، چرا که اتخاذ چنین رویکردی بسیار دشوار است.

علت این امر آن است که اگر این فرد، ذره ای لغزش داشته باشد و وجه «واقعی» شخصیتش نمایان شود، ممکن است اطرافیان را نسبت به خود بی اعتماد کند.

این مساله در مورد سازمان ها نیز صادق است، به ویژه وقتی که ادعایی از سوی آنها به مشتری گفته شده و واقعیت به گونه ای دیگر آشکار شود. به علاوه برخی افراد نیز از اینکه اطلاعاتی را از دیگران دریغ کرده یا به دیگران اطلاعات نادرست بدهند تا خود را بهتر ارائه کرده باشند، حس مطلوبی ندارند.

با این وجود، تقریبا همه افراد، حداقل برخی از انواع مدیریت اثرگذاری را به کار می بندند. بنابراین، این فرآیند به خودی خود از نظر عموم طبیعی قلمداد می شود، هر چند این پتانسیل وجود دارد که از آن به طور مثبت یا منفی استفاده شود. اغلب مردم، روش هایی را برای مدیریت اثرگذاری به کار می بندند که با آن احساس راحتی بیشتری کنند. مثلا، فردی ظاهر خود را آراسته جلوه می دهد (استفاده از مدیریت ظاهر)، در حالی که علت اصلی اخراجش از شغل قبلی را فاش نمی سازد (عدم استفاده از خودافشایی).

مترجم: فرزاد ترکمانی

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	اخبار روز	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر