انجمن‌هاي بين‌المللي رسانه‌يي را بهتر بشناسيم
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[29 Oct 2006]
[ سيد ايمان ضيابري]
اگر در سطح ملي با يك مقياس كوچك براي درك بيشتر اهميت انجام رسانيدن فعاليتهاي مربوط به حوزه‌ي فرهنگ و رسانه به صورت دسته‌جمعي و گروهي، اصناف و نهادهاي مدني يا سازمانهاي مردم‌نهاد (NGO)ها را در نظر بگيريم، به خوبي مي‌توانيم دريابيم كه واسط اصلي بين مردم و اهرمهاي قدرت، همين سازمانها هستند كه براي تهيه و تامين بودجه‌هاي جاري خود، از كمكهاي دولتي استفاده نمي‌كنند و به صورت مردمي و خودجوش، ايجاد بالانس و تعادل در روابط مردم و حاكميت را بر عهده دارند ضمن اينكه به نحوي، مطالبه‌كننده‌ي حقوق صنفي اعضاي زيرمجموعه‌ي خود نيز هستند.
تراكم و تعدد اين دست انجمنها كه به صورت مردمي و غالباً در سطح بين‌المللي با انگيزه‌ها و اهداف انساندوستانه يا شعارهاي مربوط به دفاع از حقوق انساني فعاليت مي‌كنند، در حوزه‌ي رسانه و مطبوعات بسيار بيشتر است و در حال حاضر صدها انجمن، سازمان و فدراسيون بين‌المللي با موضوع مطبوعات و رسانه‌ها هستند كه ضمن برخورداري از سابقه‌ي كاري طولاني، در سراسر جهان اعضاي خاص خود را نيز دارند.
سابقه‌ي NGOها و سازمانهاي مردم نهاد در دنيا، به ما مي‌گويد كه صليب سرخ بين‌المللي و جنبش هلال احمر كشورهاي مسلمان، بزرگترين مجموعه‌ي سازمانهاي مردم‌نهاد (سمن‌هاي) مربوط به فعاليتهاي انساندوستانه را صاحب هستند و نخستين انجمنها با اين وضعيت و از اين دست را نيز سامان بخشيده‌اند.
براي نخستين بار در دنيا، واژه‌ي NGO كه مخفف كلمات Non-Governmental Organizations به شمار مي‌رود، در مقاله‌ي 71 از بخش دهم منشور سازمان ملل و در سال 1945 استعمال شد و پنج سال بعد در 27 فوريه‌ي 1950 ميلادي، فرهنگ لغات بين‌المللي ECOSOC نيز NGO را با اين تعريف به عنوان يك مخفف رسمي به داده‌هاي قبلي خود اضافه كرد: هر نهاد بين‌المللي كه بر اساس يك معاهده‌ي بين‌المللي ايجاد نشده باشد.
سمن‌ها در سطح بين‌المللي از چهار روش فعاليت شبكه‌يي، روابط عمومي، مشاوره و مديريت پروژه براي رسيدن به مقاصد خود استفاده مي‌كنند ضمن اينكه تا به امروز و تا پايان پنجمين نشست بين‌المللي انجمن‌هاي غيردولتي پورتو آلگره در برزيل، سال 2005، 6 نوع NGO شناخته شده كه شامل INGO به عنوان سازمانهاي بين‌المللي غيردولتي، BINGOها به عنوان سازمانهاي غيردولتي بين‌المللي اقتصادي، RINGO به عنوان سازمانهاي غيردولتي بين‌المللي ديني و مذهبي، ENGO به عنوان سازمانهاي غيردولتي زيست محيطي، GONGO به عنوان سازمانهاي غيردولتي نيمه‌مردمي و QUANGOها به عنوان سازمانهاي غيردولتي شبه‌مستقل هستند. در اين بحث، ما قصد داريم چند سازمان بين‌المللي مطبوعاتي و رسانه‌يي كه همگي از زيرشاخه‌هاي QUANGO محسوب مي‌شوند، را معرفي و بررسي نماييم.
در ابتدا، به W3C، كنسرسيوم بين‌الملي وب جهان پهنا مي‌پردازيم. كنسرسيوم بين‌المللي وب جهان‌پهنا، يك ائتلاف بين‌المللي متشكل از يك هسته‌ي انساني با اعضاي تمام‌وقت است كه در پي طراحي استانداردهاي بين‌المللي پذيرفته شده براي وب هستند. اين كنسرسيوم كار خود را با وضع پروتكل‌ها و قوانيني شروع كرد كه به رشد و پيشرفت درازمدت اينترنت در جهان كمك مي‌كردند.
اين كنسرسيوم كه توسط تيم لي برنر و در سال 1994 ميلادي راه‌اندازي شد، براي اولين بار در دنيا و به عنوان پايه‌ي فعاليتهاي اينترنتي غير از ارسال ايميل، پروتكلهاي URL: Uniform Resource Locator، همينطور پروتكل معروف HTTP: Hyper Text Transfer Protocol و از همه مهمتر پروتكل WWW: World Wide Web را ساخت و به جهان عرضه كرد تا بعد از ايميل كه هم اكنون سي سال است به عنوان قديمي‌ترين سرويس اينترنتي شناخته مي‌شود، وب نيز به خانه‌هاي كاربران و سطح نهادها و ادارات راه يابد. همينطور براي يك مدت محدود، مديريت و اداره‌ي اين كنسرسيوم بر عهده‌ي دپارتمان كامپيوتر دانشگاه MIT بود. در حال حاضر نيز دانشگاه كيو در ژاپن به مديريت اين كنسرسيوم كمك مي‌كند. اين كنسرسيوم در كشورهايي همانند هلند، لوكزامبورگ، بلژيك، چين، فنلاند، اتريش، هنگ كنگ، يونان، هند، ايرلند، ايتاليا، كره‌ي شمالي و جنوبي، ژاپن و سوئد، دفترهاي نمايندگي دارد.
***
فدراسيون بين‌المللي روزنامه‌نگاران با مديريت و دبيركلي آيدان وايت، روزنامه‌نگار سابق گاردين كه خود اهل ايرلند است، در بروكسلز، پايتخت كشور اروپايي بلژيك قرار دارد.
اين فدراسيون براي نخستين بار در سال 1926 ميلادي افتتاح شد، پس از اندكي، تا سال 194در سال 1952 تاسيس شد و در حال حاضر بر اساس آمارهاي تقريب اعلام شده، بيش از 100 كشور دنيا، 500 هزار عضو و نماينده دارد. از سال 1994، فدراسيون، اقدام به چاپ يك گزارش سالانه مي‌كند كه در آن، آمار روزنامه‌نگاران و اصحاب كشته شده يا به قتل رسيده‌ي رسانه را درج مي‌نمايد و از اين طريق، به كمپين تامين امنيت جاني روزنامه‌نگاران نيز كمكي هرچند ناچيز خواهد كرد.
IFJ، روزنامه‌نگاران مختلف از سراسر دنيا را به دو صورت عضو رسمي و عضو افتخاري مي‌پذيرد، هرچند امكان عضويت اينترنتي و ثبت نام براي روزنامه‌نگاران وجود ندارد، اما با دريافت فرمهايي كه روي سايت هست و سوالات مختلفي در مورد وضعيت كاري هر روزنامه‌نگار را مي‌پرسد، ميتوان در يك بازه‌ي زماني تقريباً طولاني، به عضويت IFJ در آمد. همينطور در هر كشوري، فدراسيون بين‌المللي روزنامه‌نگاران، يك نمايندگي دارد كه رسيدگي به وضعيت روزنامه‌نگاران و همينطور برقراري ارتباط هر ژورناليست با فدراسيون را بر عهده دارد. تا مدتي پيش، روزنامه‌نگاران ايراني از طريق انجمن صنفي روزنامه‌نگاري با International Federation of Journalists در ارتباط بودند كه البته در حال حاضر اين ارتباط برقرار نيست.
اين فدراسيون هر سه سال يكبار، كنگره‌يي بين‌المللي براي انتخاب دبيركل تشكيل مي‌دهد كه آخرين آن، در سال 2004 و در آتن يونان برگزار شد. جالب است بدانيد كه اين فدراسيون، خود عضوي از بورس بين‌المللي آزادي بيان است. اين بورس، بيش از 70 سازمان غيردولتي و NGO دارد كه همگي در زمينه‌ي آزادي اطلاعات و امنيت شغلي اصحاب رسانه‌ها فعاليت مي‌كنند.
آن دسته از روزنامه‌نگاراني مي‌توانند حق عضويت كامل فدراسيون را داشته باشند كه نشريه‌ي متبوع آنها، عضوي از بخش خصوصي كشور نباشد.
***
IPI كه اختصار كلمات International Press Institute محسوب مي‌شود، يك سازمان غيردولتي بين‌المللي است كه به حمايت و گسترش آزادي مطبوعات و توسعه‌ي روزنامه‌نگاري علمي و حرفه‌يي مي‌پردازد، در سال 1950 به طور رسمي افتتاح شد و در حال حاضر در بيش از 115 كشور جهان، اعضاي دايم و ثابت دارد.
در بسياري از كشورهاي جهان سومي، مانند نپال يا آذربايجان، اعضاي IPI به صورت خودجوش و البته با مجوز رسمي انيستيتوي بين‌المللي مطبوعات، اقدام به راه‌اندازي و مديريت نمايندگي‌هاي محلي اين نهاد مردمي كرده‌اند كه به كمك اختيارات بين‌المللي، به آزادي بيان، مطبوعات و گسترش امنيت جاني و شغلي روزنامه‌نگاران خود كمك كنند.
اين نهاد بين‌المللي همينطور به عنوان مشاور رسانه‌يي با سازمان ملل متحد و همينطور سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسكو) همكاري مي‌كند و نمايندگان آن در جلسات اتحاديه‌ي اروپا به عنوان مشاور نيز شركت دارند. انيستيتو همينطور هر ساله جايزه‌ي Free Media Pioneer Award را به اشخاص و رسانه‌هايي كه به كمك حداقلهاي كار و كمترين امكانات موجود، در راه مبارزه با خطراتي كه روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه‌ها را تهديد مي‌كند، اهدا مي‌نمايد.
اين جايزه تا به امروز به رسانه‌ها و خبرنگاران بسياري از كشورهاي جهان سومي تعلق گرفته است از جمله جايزه‌ي پايونير سال 2006 اين انيستيتو به روزنامه‌ي يمن تايمز، جايزه‌ي 2005 پايونير به راديو زيمباوه و جايزه‌ي سال 1999 آن به انجمن روزنامه‌نگاران آزاد اتيوپي تعلق گرفته است.
به گزارش ديده‌بان مرگ آي‌پي‌آي، از سال 1997 تا پايان آگوست 2006، 585 روزنامه‌نگار در سراسر دنيا در حين انجام وظيفه كشته شدند كه اين آمار توسط نهادهاي داخلي هر كشور، تاييد شده است.
***
انيستيتوي بين‌المللي پوينتر كه بزرگترين مدرسه‌ي خصوصي آموزش روزنامه‌نگاري در دنيا محسوب مي‌شود و هر ساله به عده‌يي از روزنامه‌نگاران جوان و مستعد سراسر دنيا براي گذراندن دوره‌هاي تخصصي روزنامه‌نگاري، بورس تحصيلي اعطا مي‌كند، در سن پترزبورگ و فلوريدا واقع است و در سال 1975 توسط نلسون پوينتر بنا گذاشته شد كه در آن زمان، مديرمسوول نشريه‌ي سن پترزبورگ تايمز بود. سه سال بعد نيز مديريت آن به جيمز رومنسكو سپرده شد تا از سهام پوينتر در بازار بورس آمريكا براي اداره‌ي اين مدرسه و اعطاي بورس تحصيلي به دانش‌آموزان استفاده كند.
دوره‌هاي آموزشي پوينتر، يك برنامه‌ي شش هفته‌يي تابستاني را تشكيل مي‌دهند كه به روزنامه‌نگاران جوان سراسر دنيا به شرط تسلط به زبان انگليسي، فنون نويسندگي، طراحي و فتوژورناليسم را به خوبي آموزش مي‌دهد. سسي كلوني خبرنگار واشينگتن پست، استيو دورسي طراح و گرافيست ديترويت پرس و جيسون دي پارله برنده‌ي جايزه‌ي برترين خبرنگار سال نيويورك تايمز، همگي از دانش‌آموختگان پوينتر بوده‌اند.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان