Iranian Futurist

سقوط ا قتصادی ، اعتقاد به آغاز دوران جدیدی را که اصطلاحاً از آن با عنوان " زوال جها نی شدن" یاد می کنند را عمومیت بخشیده است .در این میان برخی از منقدین سرمایه داری از جمله" والدن بللو" ا قتصاددان فیلیپینی خوش بینا نه می توانند مدعی ساختن د نیا یی نو با شند. کتاب اخیر وی تحت عنوان " زوال جها نی شدن" عقا یدی را در اقتصاد نوین جها نی ارائه نموده است . در حا لی که " گوردن برا ون" نخست وزیر ا نگلستان از بروز و رشد نتایج منفی شیوع وضعیت جدید ابراز نگرا نی می کند .
اما ، آیا واقعاً جها نی شدن در حال افول است؟ وا قعیت این است که اقتصاد جها نی به سرعت در حال سقوط بوده و سرعت این سقوط و رکود حاصله از آن ، فرضیه جها نی شدن بازار اقتصاد بین المللی را با تضعیف رو به رو ساخته است . صندوق بین المللی پول در پایان سال 2008 اعلام کرد اقتصاد جهان به میزان 2.2% در سال 2009 رشد خواهد نمود که این میزان کمتر از نصف نرخ رشد در سال 2007 است . این صندوق رشد فوق را در سال جاری فقط 0.5 % پیش بینی نموده که در واقع کمترین میزان طی 60 سال گذشته است . حتی شرایط اقتصاد ی در نقا طی از جهان به میزان بیش از 10% در ربع پایا نی سال 2008 افت پید ا کرده بود .
اگر چه کسی ادعای نابودی کلیه فعالیت های اقتصادی در دنیا را به واسطه جهانی شدن ندارد اما در این زمینه عقاید مختلفی وجود دارد. از جمله نا کامی های اقتصاد جهانی ، ناتوانی آن در متقاعد ساختن ملل فقیردر پذیرش سیاست های جهانی شدن می باشد . در حقیقت ، نمی توان سقوط اقتصادی را همانند جهانی شدن دانست. این وضعیت تا کنون حد اقل یک تاثیر را به دنبال داشته که برای سالهای مدید ، کشورهای فقیر سریعتر از کشورهای ثروتمند رشد داشته اند که تا کنون هم اد امه دارد. شکاف بین رشد واقعی " تولید ناخالص داخلی" درتشکیل بازار ودر کشورهای ثروتمند از صفر در سال 1991 به پنج در سال 2007 رسیده و به گزارش صندوق بین المللی پول ، این میزان در سالهای 2008 و 2009 نیز در حد 5.3 با قی می ما ند . رسیدگی به امور کشورهای فقیر که از ا بتدا بر آن به عنوان یکی از اهداف مهم بازار یک پارچه جها نی تا کید شده است ، در واقع تنها سیاست یافتن بازارهای بیشتر برای مصرف تولیدات قدرت های بزرگ بوده است .
وهنوز هم همه چیز حلاف جهت درست پیش می رود. چرا که مفهوم جها نی شدن به معنی هم گرایی جها نی ا نتقا ل کالا ، سرمایه وکا ر است. هریک از موارد فوق در حال حاضر در شرایط مشکل دار به سر می برند. تجارت جها نی با سقوط مواجه شده . د ر نیمه نخست سال 2008 افزایش روند قیمت کا لا وسقوط دلار ، تجارت جهانی دربرا بر دلار 20% سالانه رشد داشت. در نیمه دوم 2008 ، به نظر صندوق بین المللی پول تا ماه سپتامبر روند برعکس شد چرا که کاهش رشد سرعت بیشتری یا فت چون کالاها افت و دلار بالا رفت. موسسه حمل ونقل هوایی که مسئولیت بیش از یک سوم ارزش کالاهای تجاری جهان را در اختیار دارد در ماه سپتامبر با 23% افت روبرو بود- که تقریباً دو برابر سقوط پس از سپتامبر 2001 در نتیجه حملات تروریستی 11 سپتامبر بود .
رکود فوق در کشورهایی که بیشتر به تجارت جها نی گشوده بود ند به خصوص مراکز قوی شرق آسیا مثل سنگاپور که صادرات آن 186% تولید ناخالص داخلی ، واقتصادش با نرخ سالانه 17% در سه ماهه پایانی 2008 با کاهش روبرو بوده نمایان می با شد . و یا در مورد تایوان که صادرا تش بالای 60% تولید نا خالص داخلی بود و اقتصادش شاید در سا لجاری تا 11% هم افت نماید. البته سقوط اقتصاد جها نی هم چنین کشورهای ثروتمند را نیز به مخاطره ا ندا خته است. به گزارش صندوق بین المللی پول ، کشورهای ثروتمند به طور میانگین تا 2% از حد وقواره قبلی کوچکتر می گردند. اما دوکشور آلمان و ژاپن به عنوان صادر کنندگان بزرگ کالاهای سرمایه ای ، خودرو و اقلام الکترونیکی وضعشان بدتر خواهد شد. اقتصاد این دو کشور به ترتیب تا 2.5% و 2.6% کاهش خواهد بافت.در سه ماهه چهارم سال جاری میلادی اقتصاد آن ها سالانه 8% در آ لمان وتا 13% در ژاپن _ پائین ترین نرخ از سا ل 1974- افت پیدا می کند .
در این میان کشورهای کوچک که در شرایط فعال جها نی شدن صنایعی را همانند جهانگردی جزو کار سرمایه ای خود قرار داده و رشد آن را نیز در آن زمان مشاهده نمود ند نیز از جریان دامن گیر جهانی شدن در رنج و عذاب قرار دارند. سازمان جهانی جهانگردی می گوید : آمار جهانگردان ورودی در نیمه دوم سا ل 2008 1% کاهش یافت که در مقایسه با رشد بالای سالانه 5% در دوره چهار سا له قبل افت نشان می دهد. جزایر کارائیب ، چه بسا بازدید کنند گان در این فصل تعدادشان حتی به یک سوم بالغ شود. در برخی جزایر نیمی از هتلها مسافری را برای خود ندارد. در چنین شرایطی پروازها انجام نمی شود و بودجه های ملی مربوط به توریسم با فشار مضاعفی روبرو گردیده است.
در مقابل ، بزرگترین بازارهای تا کنون کمتر راه خظا رفته اند. در هند کشوری که صادرات حدود 15% تولید نا خالص داخلی است دولت اخیراً اعلام کرده که رشد اقتصادی 7.1% را تا آوریل 2009 خواهد داشت . بیشترین پیش بینی ها براین اساس استوارند که رشد را برای سال تقویمی 2009 پائین تر می دا نند ، اما میزان آن حدود 5% می با شد . د ر بر زیل ، کا هش قیمت کالاها و ا فت صا درات به اقتصاد جامعه آسیب جدی وارد ساخته است . اغلب اقتصا د دانان هنوز بر این با ورند که رشد تو لید در سا ل رشد نا چیزی را تا سه ما هه آخر سال جاری داشته و این که نرخ رشد را برای سا ل 2009 بین 15% تا 2% دا نسته ا ند .چین ، هنوز تا سه ما هه چهارم رشد 6.8% خود را حفظ خوا هد نمود هر چند هما نند برزیل احتما لاً تحرک لازم رشد را از دست بد هد . صا درات چین 18% و واردات 43% در سال کا هش داشت. هر سه کشور فوق دارای بازارهای داخلی بزرگ و دارای نظا م های با نکی نسبتاً با ثبا تی می باشند که تا کنون نیز به ا قتصا د آزاد آمیخته نشده ا ند .
شکاف بین کشورهای اخیر و برای نمونه روسیه و... سوالاتی زیادی را در خصوص جها نی شدن به عنوان کلیتی تام مطرح می سازد – مع هذ ا ، هند و چین در این شرایط ذی نفع بود ند- . آیا کشوری می تواند وا بستگی خود را به تجارت متمرکز نما ید؟ این که تا چه ا ندازه ای باید سیستم با نکی را آزا د ساخت ؟
مشکلات نا شی از تجارت بازار به واسطه د ومین اصل جها نی شدن یعنی اتخاذ راه حل" گردش سرمایه " وضعیت بدتری را به خود گرفته است. به اعتقاد با نک جها نی بد هی های خا لص غیر د ولتی و ارزش خا لص آن که به سمت کشورهای در حال توسعه جریان داشت از 1 تریلیون $ دلار در سال 2007 به 530 بیلیون $ دلار در سا ل 2009 ، یا از 7.7% به 3% تولید ناخا لص داخلی آن کشورها افت پیدا خواهد کرد. موسسه تجارت بین ا لمللی حتی این ا فت را تند تر د ا نسته و می گوید با نک ها در سال جاری بیش از میزان وامی که باید بدهند باید بارداخت قروض بازارهای ایجاد شده را به زور بازپس گیرند . طی سه ما هه چهارم سا ل 2008 با نک های فعال در اوراق قرضه ای که در این کشورها حضور دارند کمتر از 5 بیلیون $ ودر سه ما هه دوم حدود 50 بیلیون اوراق قرضه منتشر کرده اند .
در کنا ر تجارت ، ضد جها نی شدن ما لی به طرق گوناگون به کشورها ضربه وارد می سازد . آسیای شرقی در این میان کمتر تحت تاثیر واقع شده چراکه بیشتر کشورها دارای شبکه بد هکاران می باشد . اما اروپای شرقی وروسیه به شدت از این شرایط ضربه خورده ا ند زیرا با نک های محلی متکی بر سیا ست اخذ قروض خارجی می باشند . با نک های خارجی هم پول زیادی را در بازارهای خود ریخته ( ودوباره آن را خارج کرد ند) وباز به این علت که بعضی کشورها در شرایط سخت زما نی از سیا ست های بیمه ای برخوردار نیستند. هم چنین بسیاری از بازارهای فعال تجاری عمده ا قدام به راه ا ندازی ارز خارجی کرده و و بد هی های خارجی خود را کا هش داده ا ند ودر اروپای شرقی دیگر پولی برای اندوختن موجود نیست وقروض خارجی افزایش یافته وکسری های حسابهای با نکی طی دهه گذشته به میزان زیادی رشد دا شته است. دراین کشورها ، تغییر نقش جها نی شدن مشکلات سر راه را تشدید نموده است .
مردم در تحت شرایط بازار جها نی اقتصاد در خصوص آزاد سازی تجاری دچار احسا سات گوناگونی شده وچه بسا از با بت تغییر آن نیز هرگز غمی به دل راه ند هند . ا ما سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) موضو عی دیگر است .اغلب مردم کارخا نه ها و مشا غل جدید را مورد استقبال قرار می دهند .هم چنین (FDI) یکی از روش ها ی مرسومی به شمار می رود که مهارت ها ونیز تکنولوژی از آن طریق خوا هد توا نست از کشورهای غنی به فقیر ا نتقا ل یابد. اما خود همین روش نیز در حال افول ا ست. کنفرا نس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD) براین با ور ا ست که جریان های جها نی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ( FDI) ، از 21% در سا ل 2008 به 1.4 تریلیون دلار$ کاهش یافته است . ا نجمن جها نی آژانس های مشوق سرما یه گذاری می گو ید FDI ، در طول سا ل جاری بین 15- 12 % افزا یش خواهد داشت.
در مقا یسه با تجارت ، تا ثیر سرما یه گذاری بر سقوط جها نی تا کنون برای کشورها یی سخت تر بوده که ثروت بیشتری را برای خود داشته ا ند. آن ها سقوط FDI از یک سوم میا نگین تا نصف یا بیشتر را در بریتا نیا ، ایتا لیا و آلما ن دیده ا ند . فنلا ند وا یر لند جریان های شبکه ای را تجربه کرده اند . گرد ش FDI در کشور های در حا ل توسعه در سا ل 2008 پس از رشدی برابر 21% در سا ل 2007 هنوز دارای روندی صعودی تا 4% می با شد . این گرد ش در کشور های بزرگ آمریکای جنوبی تا حدود پنج برا بر ودر هند دو برا بر صعود داشته ا ست . هرچند چه بسا آن ها هما نند لرزه های GDP از خود کا هشی را داشته با شند .
سومین بخش اصلی جها نی شدن با کمی فاصله دنباله رودو ا صل دیگر آن است.سازمان بین المللی کار پیش بینی می کند که بیکاری جها نی در سا ل 2009 ، سی میلیون بیش از میزان بیکاری در سا ل 2007 رشد خواهد نمود . بیشتر افزایش فوق نه در نتیجه جهانی شدن بلکه به علت رکود وکسادی والبته تا حدی نیز به واسطه سقوط تجارت ( صادرات شرکت ها را اخراج کارگران تشکیل می دهد) وکاهش سرما یه گذاری (اگر برنامه های توسعه قطع گردد شغلی ایجاد نخواهد گردید) است.
جها نی شدن تاثیر شدیدی بر روی پدیده مهاجرت نیز دارد . بیشتر مردم در دهه گذشته جابجایی داوطلبانه داشته اند تا مهاجرت اجباری. ودر حا ل حا ضر برخی نیز به مواطن خود باز می گردند. آن دسته از افرادی که برای افزایش کار ساخت مسکن در آمریکا اقدام به کار یابی می کنند ، یا در ایر لند وچین ( مردم روستا یی چین به شهر های ساحل شرقی کشور می روند ) جزو نخستین افرادی بودند که از این کار دست کشید ند . کا ر گران بیکا ر در اسپا نیا نیز مشغول رقا بت با مها جرین در پیدا کردن کار هستند .
به یقین این پدید ه بر ا رسا ل و جه از کشورهای ثر وتمند به فقیر تا ثیر خو ا هد گذا شت هر چند تا کنو ن این ا ثر نا میمو ن نبو ده است. در هر حا ل ، او ضا ع اقتصا د ی که توانسته تعداد زیا دی از کار گران خار جی را به خود جذب نماید چه بسا با آما ر کمتری روبرو شود . میلیونها مردم جنوب آسیا که در خلیج ( فارس) مشغول کار ند ، یا جوا نان ا فریقا یی که به ا فریقای جنوبی ویا آسیای مرکزی رفته و در روسیه کار می کنند ، دیگر چه بسا در کشور خود رحل اقامت ا فکنند .
اما هنوز با تمام مشکلات اقتصادی ، شکست اجتماعی و ا قتصادی نا شی از مخا لفت با روند جها نی شدن از هم جدا نشده اند چه بسا هنوز مخالفین بیایند . و یا این که دولت های ملی اغلب خشم های ناشی از جهانی شدن را جذب می نما ید . کشور یو نان در د سامبر گذ شته شا هد تظاهراتی بود که به دنبال تیراندازی پلیس به یک جوان که به قتل وی انجامید اتفاق افتاد. در فرا نسه ، اتحا دیه های صنفی بیش از یک میلیون نفر از مردم را جهت تظاهراتی یک روزه به خیابا ن ها ریختند. ونیز تظا هرات در کشور لیتوانی پیرا مون سیا ست اقتصادی موجب دستگیری بیش از یکصد نفر گردید . اما فقط در انگلستان ، کشوری که کار گرا ن پالایشگاه ها وایستگاه های برق را به علت به کارگیری کارگران خارجی به تعطیلی کشاند ند توانست صدای رسای مخا لفت با جهانی شدن را به جهان برساند .
چه بسا تا خیر حا صله از طریق حما یت باقی مانده در حما یت از جهانی شدن به خصوص در خصوص تشکیل بازارهای اقتصا دی قا بل بیا ن با شد. در جر یان را ی گیری سا ل 2007 از سوی طرح بررسی نظر سنجی نگرش های جها نی (PeW) روشن شد که اکثریت مردم در 47 کشور جها ن تجارت بین المللی را امری مناسب برای خود می دیدند واکثریت مردم در 41 کشور از 46 کشور جهان تشکل های چند ملیتی را تر جیح دادند ودر 39 کشور از 47 کشور دنیا ا فلب با بازار آزاد دمساز بودند . در بیش از نیمی از کشور ها یی که تغییرات محسوس می نمود حمایت برای بازارهای آزاد نیز رو به افزا یش بود .

رضا یت هایی ناشی از تردید

ا ما آیا این که برخی هنوز به جها نی شدن خرسند ند هنوز حقیقت دا رد؟
نمایند ه اتحا دیه ارو پا در گزارش خود آورده که دو سوم شهر وندا نش جها نی شدن را فقط در بعد کلا ن آن سود مند می بینند ونه برای شهروندان. در سال 2002 ، بر اساس نظر سنجی به عمل آمده 78% مردم آمریکا بر این باور بودند که تجارت خارجی کمک مهمی به کشورشان می باشد که این رقم برای سال 2007 بربر 59% اعلام شده بود .در نظر سنجی دیگری از سوی CNN ، در سال 2008 برای نخستین بار یک اکثریت کوچکی از آمریکا یی ها تجارت جهانی را نه یک فرصت بلکه تهدیدی جدی قلمد ا د کردند .
اما از میان معدود نظر سنجی های کا مل انجام شده در سطح جهان فقط " مرکز جها نی اقتصاد" به این نتیجه دست یافت که 62% پاسخگویان از 20 کشور جها ن اصلاً به شرکت های تجاری اعتما د ندارند . و ا ضح است که عقیده مردم عادی دارای حساسیت بیشتری نسبت به مو ضوع است .
هفته گذشته " باراک اوبا ما " برنامه های دیگری را برای رها یی باک ها از مشکلات موجود ارائه داد ، دولت فرانسه هم برای نجات صنعت تولید ماشین قول داد مبلغ 6 بیلیون یورو ( 7.8 بیلیون دلار) به کارخانه های رنو و پژو به صورت وام بد هد تا از تعطیلی این دو کارخانه جلوگیری کرده باشد.
اما به هر حا ل مد ا رک کمی در د ست ا ست که گویا ی حما یت از جها نی شد ن با شد . هند ا قد ام به ا فزایش نرخ ما لیا ت نموده . ا تحا دیه ا رو پا نیز ا قد ا م به اعلام سو بسید صادرات برای برخی تولیدات لبنی نموده است . رو سیه اقد ا م به ا فزایش ما لیات بر خود رو ها ی و ا رد ا تی کرد ه . لیکن و را ی این ا مور شا هد حرکت های دیگری نیز هستیم . مجلس سنای آمریکا نیز اقدا م برخی سیا ستها ی جدید ما لیاتی گرفته و همین طور مسئولین کشور مکزیک نیز اعلا م کر ده اند که تا سا ل 2012 ما لیا ت های هزاران نوع کالای تولیدی را قطع خواهد نمود .. وبر خی کشور ها هم هما نند مجموعه اتحا دیه ارو پا حتی نگرا ن موقعیت یورو در بازار جها نی هستند ایسلند در خو است الحاق به اتحادیه فوق را نموده و ایر لند به قرار داد لیسبو ن اتحا دیه ارو پا رای می دهند .
اما ، علی رغم همه مو اردی که مطرح شد ملت های جها ن از جها نی شد ن د و ر ی نکرد ه ا ند. چرا که از دیر باز مقو له جها نی شدن از سوی زنجیر بازار جهانی مورد حما یت وکمک قرار گرفته است . اما حقیقت این که زنجیر فوق نیز هم چو ن دیگر سلسله حلقه های زنجیر که قا بل جدا شدن است در چا لش بحران های جدی عصر حاضر قرار گرفته وسخت شکننده گردیده . و خطر موقعی به و خا مت می رسد که ساختا ر آن دجا ر تحول و دگر گونی مطابق با شرایط کنونی جهان نگردد.

نام منبع: اکو نومیست (21 فوریه 2009)

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	اخبار روز	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر