جهانی شدن ، حرکت و تغییری است که حامل تأثیرات و پیامدهای مثبت و منفی زیادی برای جوامع در حال توسعه مثل جامعهء ماست . این تأثیرات و پیامدها در چهار مقولهء فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی وفلسفی- روان شناختی باید به طور عینی و همراه با مثال هایی از جامعهء خود ما به بحث گذارده شود.
الف) روند وتأثیرات فرهنگی
امروزه در بسیاری از نقاط جهان ، جوانان علیه جوامع در حال شورش اند و از همه نظر خود را از فرهنگ سنتی دور می دارند ،مثلا با پوشیدن لباس های عجیب وغریب وشنیدن موسیقی خاص خود (پاپ) مشکل بزرگی در آموزش وپرورش پدید می آورند.آنها خواستار دگرگونی عمیق د رهمهء شئون زندگی اند، نوعی جهانی شدن و ورود به خانوادهء بزرگ جهانی . جهان در حال خروج از فرد گرایی و انزوا و ورود به جهان آزاد ودموکرات است . بدیهی است که در جامعهء انفورماتیک ، گرایش های گوناگون سیاسی، مذهبی ، اجتماعی و اقتصادی روز به روز شفاف تر و واضح تر می شود وازاین رو بر کارگزاران جوامع است که با چاره اندیشی های مدبرانه از این تنگنا عبور کنند.(لیویچی و دیگران، 1367،ص153)
به علت وقوع انقلاب ارتباطات و فتاوری های جدید، جوانا ن به شدت تأثیر پذیرفته ، ارزش های جدیدی را درک می کنند. درعین حال ارزش های سنتی و هنجارهای قدیمی در صورتی که نتوانند با ابزارها و روش های جدید و عقلانی به نسل جدید انتقال پیدا کنند ، کارایی خود را از دست خواهند داد و تضاد بین نسل ها ، تضادهای گروهی- اجتماعی و کشمکش های فرهنگی بین گروه ها رخ خواهد داد. این مسئله در هنگامی که افراد آموزش کافی برای استفاده از ارزش های عقلانی ندیده باشند و نحوهء کنترل ابزار عواطف و احساسات خویش فرا نگرفته باشند، شدیدتر خواهد شد و تعارضات و خشونت های اجتماعی را به همراه خواهد داشت.
از طرف دیگر با رواج و گسترش تحقیقات و ارائهء یافته های جدید پژوهشی که با سرعت چشم گیری د رحال زایش است ، دانش و معرفت های قدیمی روزبه روز کارایی خود را از دست خواهند داد و منسوخ خواهند شد. فرهنگ های مبتنی بر روش هاو دانش های قبلی نیز به نوعی تأخیر یا عقب ماندگی دچار خواهند شد و رفتار اجتماعی و زندگی جامعه را دچار عدم ثمر بخشی و کارایی خواهند ساخت .
ب) روند ها و تأثیرات اجتماعی
جهانی شدن دروهلهء اول در کشورما همراه با جوانی جمعیت بوده است ؛ اما در درازمدت این روند به کاهش ازدواج و تشکیل خانواده منجر خواهد شد و پیری جمعیت را د ردهه های بعد به همراه خواهد آورد . خانوادهء گسترده که جای خود را به خانوادهء هسته ای د رطی دو سه دههء گذشته داده است با تغییر شدید الگو مواجه خواهد شد. بنیان خانواده د رصورت عدم تحکیم مبانی آن و عدم توجه به مسئله ازدواج د رابعاد مختلف ، عدم تسهیل ازدواج و عدم پیش بینی حمایت های کافی اقتصادی ،اجتماعی و حقوقی از تشکیل و تداوم و استمرار آن ، متزلزل خواهد شد .
ترسیم منطقی راهبردهایی به منظور تسهیل د رازدواج و تشکیل خانواده وتداوم قداست وارزش آن به دور از شعارزدگی و هیجان زدگی و به دور از برنامه های قشری وسطحی مرسوم که بدون تضمین تداوم آن ، منجر به طلاق های زودرس می شود، الگوی خانواده و جمعیت را تحت الشعاع قرار می دهد .
تشکیل گروه های همسالان و باندهای نوجوانان که ثمرهء شهر نشینی و شهر گرایی است و قدرت آنان در سلب قسمتی از اختیارات خانواده و مدرسه وعرضهء هنجارهای گروهی متعارض در خانواده خواهد شد. تشکیل سایر گروههای اجتماعی ، سیاسی و مذهبی ( احزاب _ فرقه های مذهبی و ... ) و تأثیرات تکنولوژی جدید ارتباط جمعی نظیر ماهواره و اینترنت به دسته دسته شدن و تشکیل هویت های خاص گروهی بین نوجوانان و اشاعهء الگوهای رفتاری متفاوت با فرهنگ بومی منجر خواهد شد. تسهیلات در خروج از مرزها ، عدم ارضای نیازها و نبود استانداردهای مناسب اجتماعی ـ سیاسی ـ اقتصادی ، مهاجرت و فرار مغزها را تشدید خواهد کرد.
ادامه دارد....
جهانی شدن در نظام تعلیم و تربیت (۲)
ج) روندها و تأثیرات اقتصادی
تغییرمالکیت از مالکیت دولتی به مالکیت خصوصی و گرایش به تشکیل سرمایهء شخصی و سرمایه داری و اصالت یافتن و به رسمیت شناختن مالکیت فردی و خصوصی درمقابل مشکلات اقتصادی موجود مثل کاهش درآمد افراد وخانواده های فقیر،عدم تأمین امکانات لازم و عدم برابری و عدالت اقتصادی در روند جهانی شدن تشدید و موجب تأثیرات روانی وسیعی در بین توده های کم درآمد خواهد شد و عدم رضایت آنان را به همراه خواهد داشت که د ربعضی موارد منجر به بروز بحران هایی خواهد شد.
ورود گستردهء زنان به بازار کار و تداوم وگسترش فعالیت اقتصادی زنان در جامعه ای که د رآن مردها به نوعی با بحران بیکاری دست و پنجه نرم می کنند، ترکیب نیروی کار را به هم می زند و عواقبی برای خانواده وفرزندان ایجاد می کند. فرزندانی که ساعات کمی را در کنار پدر ومادر می گذرانند، ارتباط عاطفی و اجتماعی کم تری با والدین خواهند داشت و تأثیر پذیری آنان از والدین کم تر خواهد بود.
به جای اشتغال ، کارآفرینی در اولیت برنامه های آموزشی جدید قرار گرفت و به جای تربیت به منظور اشتغال وثبات شغلی ، کار آفرینی و تحرک شغلی مطرح خواهد شد و تربیت یک شغلی جای خود را به تربیت برای چند شغل و انعطاف پذیری خواهد داد.
گسترش صادرات و واردات و ایفای نقش موفق در تجارت جهانی انگیزهء بسیار جدی برای توسعهء نیروی انسانی ماهر برای تصدی مشاغل تجاری مربوط و افزایش کیفیت دوره های کار آموزی وآموزش های فنی - حرفه ای خواهد داشت.
د) روندها وتأثیرات فلسفی - روان شناختی
فرانکل معتقد است که روز به روز بر شمار انسان هایی که از فقدان معنا در زندگی خود شکایت دارند افزوده می شود احساس بی معنایی و خلاء وجودی تا به آن جا گسترش می یابد که باید آن را اپیدمی عصبیت نام نهاد . حضور ارزش ها در زندگی امروز محسوس نیست.
با روند جهانی شدن روز به روز مشکل عدم معنا و احساس هویت در زندگی اجتماعی انسان ها تشدید می شود ، به نحوی که می توان عصر حاضر را عصر تزلزل ارزش ها نام نهاد.این بحران تزلزل ارزش ها در نوجوانان که هنوز عادات رفتاری و سبک زندگی خود را شکل نداده اند بیش تر تأثیر می گذارد . سارتر می گوید :انسان امروز از یک چیز رنج می برد و آن این است که نمی داند از کجا آمده و به کجا می رود و چگونه باید زندگی کند. به قول حافظ :
روزها فکر من این است و همه شب سخنم
که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
زکجا آمده ام آمدنم بهر چه بود
به کجا می روم آخر ننمایی وطنم
فرانکل (1975) معتقد است که جوهر وجود انسان را سه عامل معنویت ، آزادی و مسئولیت تشکیل می دهد . در عصر جهانی شدن خلاء این سه عامل محسوس است ، به ویژه عامل اول یعنی معنویت که اساس دو عامل بعدی است.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان