مدیریت دانش را فرآیند تسهیل امور مربوط به دانش مانند خلق، ضبط، انتقال و استفاده از دانش می دانند. دکتر محمود غنی زاده مدیر روابط بین الملل مرکز ملی بهره وری ایران معتقد است، دانش تنها به عنوان دارایی کلیدی در سازمان ها مطرح نیست، بلکه به عنوان مهم ترین عامل تعیین کننده رشد اقتصادی، شناخته می شود. وی همچنین اعتقاد دارد که از پیوند فناوری های جدید با مهارت های منحصر به فرد و تجربه کارکنان، منبعی از انرژی پدید می آید که مدیریت دانش را به پیش خواهد برد. گفت وگوی کوتاه هفته نامه برنامه را با مدیر روابط بین الملل مرکز ملی بهره برداری ایران می خوانید.
با عنایت به اینکه مدیریت دانش به ارزشمندترین سرمایه سازمانی یعنی سرمایه فکری مربوط می شود، لطفاً ضمن ارایه تعریف جامعی از مدیریت دانش، نقش آن را در تحولا ت سازمانی و توسعه فرهنگ دانایی در سازمان ها، تشریح فرمایید.
مدیریت دانش و بحث دانش موضوع تازه ای نیست و حتی در ادبیات کشور خودمان شواهد خوبی از این مسأله در دست داریم اما بحث مدیریت دانش به صورت نوین آن، از دهه ۹۰ میلا دی مورد توجه قرار گرفت و از آن زمان تا کنون یکی از مباحث قابل توجه در مدیریت بوده و نویسندگانی مانند پیتر سنگه (۱۹۹۰)، پیتر دراکر (۱۹۹۳)، آلوین و هایدی تافلر (۱۹۹۳) نوناکاوتاکیوچی (۱۹۹۵... ) بر اهمیت توجه هوشمندانه به دانش تأکید کرده اند.
باید توجه داشت که دانش مهم ترین جلوه مزیت رقابتی در طول تاریخ بوده است و با پیدایش اقتصاد مبتنی بر دانش دیگر شاخص رشد مالی بر مبنای تولید نیست، بلکه ابداع، تولید و انتشار دانش، اطلا عات و ایده ها به شدت برای موفقیت فردی و سازمانی ضروری است.
از مدیریت دانش تعاریف متعددی به عمل آمده است که به برخی از آنها، اشاره می کنم:
مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا، مدیریت دانش را فرآیند گسترده کسب، سازماندهی، انتقال و استفاده از اطلا عات در سازمان می داند.
سیستم کنترل ایاب و ذهاب و مدیریت سرویسهاسیستم کنترل ایاب و ذهاب و مدیریت سرویسها
مشخصات سیستم اتوماسیون حمل …
اتوماسیون تخصصی مدیریت تغذیه و رستوران و باشگاهاتوماسیون تخصصی مدیریت تغذیه و رستوران و باشگاه
اتوماسیون تغذیه قابل استفاده …
بت (۲۰۰۲) مدیریت دانش را عبارت از فرآیند تسهیل امور مربوط به دانش مانند خلق، ضبط، انتقال و استفاده از دانش می داند. به نظر وی، مدیریت دانش شامل طیفی از فعالیت ها، یادگیری، همکاری و آزمایش گرفته تا اتحاد مجموعه های مختلف کاری و اجرایی است.
روبرت لوکان گفته است: مدیریت دانش عبارت است از استفاده از اطلا عات برای دستیابی به واقعیت کسب و کار؛ مدیریت دانش فعالیتی سازمانی بوده که هدف آن ایجاد محیطی اجتماعی و زیربنایی فنی است که بتوان در این محیط، دانش تولید کرد، به آن دسترسی داشت و دیگران را در آن سهیم ساخت.
سازمان ها برای توسعه و تقویت مدیریت دانش باید ۵ مهارت عمده را کسب کنند، از جمله: قدرت حل نظام مند مسایل، توانایی کسب تجربه از موفقیت دیگران، به کارگیری تجارب گذشته و فعلی، الگوبرداری از سازمان های موفق و توانایی انتقال مؤثر دانش در تمام سطوح، به نظر می رسد کسب هر یک از این مهارت ها نیازمند فرآیندی پیچیده و تا حدودی دشوار است، به اعتقاد جناب عالی برای به دست آوردن هر یک از این مهارت ها، سازمان ها در شرایط کنونی ایران چه تمهیداتی را باید در نظر گیرند تا مدیریت دانش توسعه یابد؟
به طور کلی برای کسب این پنج مهارت باید به سه موضوع حل مسأله، جذب دانش از منابع درون سازمانی و برون سازمانی و یادگیری اشاره کرد. امروزه این مسایل را تحت عناوین حل خلا ق مسأله و ترازیابی و سازمان های یادگیرنده، مطرح میکند. ترازیابی از جمله تکنیک هایی است که در ایران زیاد مورد بهره برداری قرار نگرفته است و ظرفیت ها زیادی در این زمینه وجود دارد هر چند که تکنیک های حل مسأله از جمله ابزارهای مورد علا قه مدیران و کارکنان است.
عامل انسان در فرآیند مدیریت دانش نقشی مهم و اساسی دارد، سهم آموزش عامل انسانی در این فرآیند به چه میزان است و با توجه به ماده ۵۴ قانون برنامه چهارم توسعه چگونه می توان آموزش نیروی انسانی را در راستای مدیریت دانش با توجه به شرایط بومی کشور هدایت کرد؟
مدیریت دانش علا وه بر اینکه باید منابع متعدد داخلی را نظام مند کند، باید از کارکنان سازمان برای شناسایی و قابل دسترس کردن منابع خارجی حمایت کند. این حمایت باید همواره با یک روند آموزش همراه باشد. چنین روندی در کوتاه مدت تمام کارکنان را قادر می سازد دانش مورد نیاز خود را به طور مستقل شناسایی کنند و برای دسترسی به آن بکوشند. روند آموزش در این عرصه بسیار متنوع است و می تواند مواردی همچون ایجاد نظام واحد بر اداره سایت های اینترنتی و ارزشیابی و تجزیه و تحلیل بانک های اطلا عاتی برای استفاده از موارد خاص و تخصصی را شامل شود. هدف از چنین فعالیتی باید انتقال مسؤولیت به تک تک کارمندان سازمان در عرصه تلا ش برای برآوردن نیازهای فردی به دانش باشد. بدیهی است که این مسؤولیت در زمینه نیازهای فردی به دانش باید در روند آموزش کارکنان که از طرق مختلف صورت می گیرد، بازتاب یابد. در این بین، مدیریت دانش باید به مقوله بسیار مهمی همچون بالا بردن کیفیت نیروی انسانی سازمان ها توجه داشته باشد زیرا از این طریق می توان به نقاط ضعف سازمان ها پی برد و با اجرای یک راهبرد هدفمند در زمینه مدیریت دانش این نقطه ضعف ها را پوشاند. از سوی دیگر، با توجه به مسأله آموزش کارکنان می توان منابع داخلی اطلا عاتی و نیز صاحبان دانش را در سازمان شناسایی و از آنها برای روند آموزش کارکنان بهره برداری کرد. روند توسعه انسانی در سازمان ها می تواند در ارتباط تنگاتنگی با نیاز سازمان به دانش صورت پذیرد. ماده ۵۴ قانون برنامه چهارم توسعه یکی از موارد پانزده گانه ای است که در زمینه اقتصاد دانایی محور در برنامه چهارم پیش بینی شده است.
با توجه به اینکه برنامه چهارم توسعه به رشد اقتصاد ملی دانایی محور تأکید دارد، نقش مدیریت دانش در تحقق این هدف متعالی چیست و تأثیر آن بر افزایش اثربخشی کارکردها چگونه است؟
در دهه های اخیر بحث مستمری در مورد دانش و فناوری در رشد اقتصادی وجود داشته است؛ این بحث ها بر این پرسش متمرکز بود که آیا دانش و فناوری در رشد اقتصادی نقشی دارد؟ به نظر می رسد کسانی که به این پرسش جواب مثبت داده اند، در این بحث پیروز شده اند. دانش فقط به عنوان دارایی کلیدی در سازمان ها مطرح نمی شود، بلکه به عنوان مهم ترین عامل تعیین کننده رشد اقتصادی، شناخته می شود. در اقتصاد کلا سیک به دانش به عنوان آنچه راه مستقل خود را خارج از فرآیند اقتصادی دارد، نگریسته می شد و رشد اقتصادی، فقط با ازدیاد جمعیت (به عنوان نیروی کار) و گسترش فناوری شناخته می شد و به ندرت به نقشی که دانش ایفا می کند، توجه می شد. نظام اقتصادی جهانی مرحله جدیدی را آغاز کرده است که از آن به عنوان اقتصاد مبتنی بر دانش، یاد می شود. تغییر سریع، مشخصه اصلی این اقتصاد است، تجارب پذیرفته شده عرصه کسب و کار حتی تجاربی که جهانی تلقی می شوند به سرعت رنگ کهنگی به خود می گیرد. سازمان ها باید با افزایش، انتشار و گسترش داخلی این دانش به چرخه واقعی ایجاد دانش روی آورند و فراتر از آن، ساز و کارهای مؤثر بر حفظ، پردازش و بازیابی دانش را در سازمان ایجاد و تقویت کنند.
تحقق دولت الکترونیک و بهره گیری از فناوری اطلا عات در نظام اداری کنونی تا چه اندازه می تواند سازمان های ما را به سازمان هایی دانش محور تبدیل کند. چالش ها و راهکارهای تحقق این هدف و استقرار و استمرار فرآیند مدیریت دانش در این عرصه، شامل چه مواردی می شود؟
پیشرفت های فناوری ارتباطات دلیل عمده مطرح شدن مدیریت دانش و گسترش آن در سازمان هاست شکل های جدید سازمانی تنها به این دلیل پدید آمد که اکنون پایگاه دانش را می توان از طریق ابزار الکترونیکی در اختیار دیگران قرار داد. روند رو به رشد شبکه سازی، به ظهور ساختارهایی ارتباطی منجر شد که نمی توان آنها را در قالب مدل های سنتی سازمانی، توصیف کرد. فناوری های جدید اطلا عات مانند اینترنت در شیوه های استفاده از پایگاه های دانش سازمانی، انقلا بی به راه انداخته است. با پیوند این فناوری ها و مهارت های منحصر به فرد و تجربه کارکنان، منبعی از انرژی پدید می آید که مدیریت دانش را به پیش خواهد برد. از آنجا که دولت نقش عمده ای در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور برعهده دارد، استقرار دولت الکترونیک می تواند زیرساخت لا زم را برای تحقق سازمان های دانش محور فراهم آورد اما باید به جنبه های فرهنگی و اجتماعی مؤثر در مدیریت دانش نیز توجه کرد.
، پیتر دراکر (۱۹۹۳)، آلوین و هایدی تافلر (۱۹۹۳) نوناکاوتاکیوچی (۱۹۹۵... ) بر اهمیت توجه هوشمندانه به دانش تأکید کرده اند.
){kind=small}
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان