دولت الکترونیک و مهندسی مجدد معماری دولت
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[19 Oct 2010]
[ عباس محتشمی]
شاید امروز دیگر کمتر کسی باشد که قبول نداشته باشد حل مشکلات کلان شهرها به روش سنتی و بدون استفاده از خدمات الکترونیکی ممکن نبوده و بایستی همانند بسیاری از کشورها می توان به کمک ارائه خدمات به صورت الکترونیکی، اینگونه مشکلات را برطرف کرد. یعنی لزوم مهندسی مجدد معماری دولت و به عبارت ساده تر گسترش دولت الکترونیک. البته رتبه کشور عزیزمان ایران از نظر شاخص های دولت الکترونیکی در جهان با اینکه از رتبه ۱۰۸ در سال ۲۰۰۸ به ۱۰۲ در سال ۲۰۱۰ رسیده; اما همچنان با عنایت به فضای موجود همچنان نامطلوب است.
به راستی چگونه است که شهروندان برخی کشورها برای دریافت صدها خدمت از منزل خارج نشده و آنگاه یکی از معضلات هر روزه ما بحث ترافیک و تبعات آن است؟ آیا نمی توان برای حل معضلات موجود در بوروکراسی اداری خود از به کارگیری و گسترش دولت الکترونیک به عنوان راه حلی جهت تغییرات در فرآیندهای دولتی نظیر تمرکززدایی، بهبود کارایی و اثربخشی استفاده نمائیم.
در شهر نشینی امروزی، به کارگیری فناوری اطلاعات در بخش های مختلف به منظور افزایش بهره وری و ارتقای سطح خدمات رسانی یک امر ضروری بوده و مهم ترین نتیجه این امر، افزایش رضایت مردم خواهد بود; به شرطی که پیاده سازی دولت الکترونیکی به طور صحیح و با موفقیت صورت گیرد. لذا برنامه ریزی دقیق تر برای این امر مهم که در عصر دیجیتال کنونی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد; ضروری است.
در جهان امروز هیچ کسب و کاری و تجارتی بدون نوآوری و خلاقیت نمی تواند پیشرفت کند. چراکه نیازهای بشر در طول تاریخ هر روز در حال تغییر بوده و نیازهای اکنون با نیازهای ۲۰ سال قبل و یا ۲۰ سال بعد کاملا متفاوت است. لذا نیاز به ارتباطات، اطلاعات، زندگی اجتماعی و مجازی، نیاز به پذیرش ریسک بیش تر، تصمیم گیری آگاهانه و ارتقا» علمی از جمله نیازهای انسان در هزاره سوم بوده و مفاهیمی چون تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک و... بیش از پیش اهمیت یافته است.
یکی از مهمترین فرصتهایی که فناوریهای نوین پیش روی جوامع قرار داده، امکان مهندسی مجدد معماری دولت می باشد. استفاده از مهندسی مجدد معماری دولت و سایر امکانات در فرایند حکمرانی، موجب پیدایش واقعیتی به نام دولت الکترونیک شده است. امروزه از دیدگاه اکثر کارشناسان، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود کارایی و اثربخشی، شفافیت اطلاعات و مقایسه پذیری مبادلات اطلاعاتی و پولی در درون دولت، بین دولت و سازمان های تابعه آن، بین دولت و شهروندان و بین دولت و بخش خصوصی، دولت الکترونیک اطلاق می شود. دولت الکترونیکی به معنای اطلاع رسانی و خدمات رسانی به موقع، دقیق و کارا در تمام ساعات شبانه روز، هفت روز هفته و تمامی روزهای سال از طریق وسایل ارتباطی گوناگون مانند تلفن و اینترنت است. لذا دولت الکترونیک یا دولت دیجیتالی به استفاده دولت از فن آوری اطلاعات برای جابجایی اطلاعات بین مردم، سازمان ها، بازار و ارکان دیگر دولتی به منظور بهبود بهره وری گفته می شود. به عبارت دیگر دولت الکترونیک به معنای روش های دیجیتالی مختلفی است که دولت به واسطه آن با شهروندان خود ارتباط برقرار می کند تا از این طریق باعث ایجاد شرایط دسترسی بیشتر مردم به اطلاعات دولتی، بهبود مشارکت مدنی از طریق توانایی بخشی به عموم مردم، کارآمدتر و پاسخگوتر شدن دولت از طریق شفاف تر ساختن فعالیت های آن گردد.
در دنیای جدید انتظارات افراد در مورد خدمات و محصولات و نیز نحوه و کیفیت ارائه آن به طور روزافزون در حال تغییر بوده و دولت نیز باید پاسخگوی این نیازها و انتظارات باشد. آنان خواهان این هستند که ساعات کار موسسات دولتی افزایش یابد و هر زمان که خواستند بتوانند کارهای خود را انجام دهند، در صف ها معطل نشوند، خدمات باکیفیت تری دریافت کنند، خدمات و محصولات ارزان تری به دستشان برسد و مواردی از این دست که پاسخگوترین شکل دولت برای این انتظارات در حال حاضر دولت الکترونیک است. (البته مفهومی به نام دورکاری که این روزها بیشتر شنیده می شود، مشروط به افزایش سرعت اینترنت در کشور و جبران شکاف دیجیتالی موجود با کشورهای دیگر، تاحدودی در راستای دولت الکترونیک می باشد)
انواع کاربردهای دولت الکترونیک عبارتند از:
▪ تعامل میان دولت و شهروندان: مهم ترین و گسترده ترین نوع کاربرد دولت الکترونیک، رابطه دولت با شهروندان و بالعکس است. این رابطه شامل اخذ اطلاعات از سوی شهروندان از سازمان های دولتی و ارائه خدماتی از سوی دولت به شهروندان به شیوه الکترونیک است.
▪ تعامل میان سازمان های دولتی: در این نوع رابطه، سازمان هایی که در زمینه های مختلف به اطلاعات نیاز دارند، می توانند از طریق شبکه های موجود به این اطلاعات دسترسی یافته و خدمات خود را سریع تر به شهروندان ارائه کنند.
▪ تعامل میان سازمان های دولتی و بخش خصوصی: این نوع رابطه، اولین رابطه ای بود که توسعه پیدا کرد که در این راستا پرداخت مالیات، اخذ آمار و اطلاعات، ارائه تسهیلات و نحوه اخذ مجوزهای مختلف محتوای این نوع تعامل را شکل می دهد.
▪ تعامل میان دولت و کارمندان دولت: اطلاعات پرسنلی کارکنان، دریافت خدمات پرسنلی و سایر اطلاعات قابل مبادله میان سازمان های دولتی و کارکنان دولت در این چارچوب قرار می گیرند. لذا این چهار نوع کاربرد، ستون +های اصلی دولت الکترونیک تلقی شده و در واقع این ارتباطات است که روح دولت الکترونیک را تشکیل می دهد.
نخستین گام برای تحقق دولت الکترونیکی ایجاد زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری یکسان است.
بر همین اساس آنچه در تحقق دولت الکترونیک نقش اساسی دارد، استفاده از ابزارهای متنوع سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین قابلیت همزمانی از سخت افزارهای مختلف است. از سوی دیگر باید در نظر داشت از نظر سخت افزاری نیز باصرفه ترین روش در این خصوص استفاده از اینترنت (البته با سرعت مطلوب) به عنوان ستون فقرات ارتباطات جهان جدید است. زیرا در غیر این صورت ایجاد ستون فقرات و زیرساخ های ارتباطی، هزینه های گزافی طلب می کند که امروزه هیچ کشوری چنین رویکرد غیراقتصادی را پیگیری نمی کند.
در پایان باید گفت با اینکه برنامه های متعددی برای پیاده سازی دولت الکترونیک در ایران طی سال های گذشته تصویب و اجرا شده; اما مردم هنوز به درستی شاهد اجرای این طرح در سطح گسترده در کشور نیستند. به امید روزی که با ایجاد زیرساختارهای مورد نیاز توسط دولت (بخصوص افزایش سرعت اینترنت و همگانی نمودن آن در سطح جامعه) مقوله دولت الکترونیکی و لزوم مهندسی مجدد معماری دولت در تمام زمینه ها اجرایی گردد...
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان