Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


گفت و گوي دروني آينده‌انديشان

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[27 Aug 2009]   [ سید علیرضا حجازی]

نوشته‌ي: سيد عليرضا حجازي


هانا آرنت از متفكران مطرح قرن بيستم معتقد بود تفكر با هر محتوايي كه داشته باشد، تنها در گفت و گو نمايان مي‌شود، چرا كه از نظر وي موجودات متفكر نياز مبرمي به سخن گفتن دارند؛ و موجودات سخنگو نياز مبرمي به تفكر دارند. او نياز اساسي انسان معاصر خود را آشتي با تفكر مي‌دانست. به اعتقاد آرنت آشتي انسان با تفكر يعني آشتي او با خويشتن خود. او آشتي با تفكر را مقدمه‌اي بر آشتي انسان با جهان مي‌دانست.

بر اساس ديدگاه آرنت تفكر و انديشه از هر نوع كه باشد، از جمله آينده‌انديشي از اين قاعده مستثنا نيست و انديشه جز با انديشه‌ورزي به دست نمي‌آيد. مشكل اساسي ما امروز اين است كه انديشه‌هاي گذشته‌ي ما آن قدر براي ما ارزش دارند كه نمي‌توانيم از انديشه‌ي دوباره پيرامون آن‌ها دست برداريم و اين بزرگترين مانع در برابر آينده‌انديشي است.

اما مشكل بزرگتر از آن ناتواني در تفكر است. اين ناتواني تنها امتياز افراد كند ذهن نيست، بلكه آسيبي است كه هميشه وجود داشته و حتا در كمين دانشمندان و فرهيختگان نيز نشسته است و مانع ارتباط شخص با خويشتن خويش است. تماس با شخصيت درون گام نخست در انديشه ورزي است. حيات و رشد و نمو ذهن انسان وابسته به تفكر است و بدون تفكر و انديشه مي‌توانيم بگوييم كه ذهني مرده داريم. و اين تفكر و انديشه مرهون تماس دروني انسان با خود اوست.

شايد يكي از اين فرهيختگان فردريك نيچه، فيلسوف بزرگ آلماني بود كه ناخواسته به اين آسيب دچار شد. با وجود آن كه اغلب او را به پوچ‌گرايي متهم مي‌كنند، واقعيت آن است كه او به هيچ وجه پوچ گرا نبود و از سرشار بودن ذهن خويش به هيچ انگاري رسيد، به اين دليل كه ديگر انديشه‌ي والاتري نمي‌توانست ذهن او را به خود مشغول سازد و به قول حافظ به آن جا رسيد كه مي‌گويد:

به هست و نيست مرجان ضمير و خوش مي‌باش *** كه نيستي است كمال هر چيز كه هست

اين بود كه سر انجام بر سر بازار ايستاد و بانگ برآورد: "خدا مرده است". نيچه نمي‌توانست باور كند ذهن انسان بر اثر ناتواني در گفت و گو با خود دروني مي‌تواند به مرگ تدريجي دچار شود، از اين رو وقتي ديگر صدايي را از درون خود نشنيد، ناخواسته سكوت و فرجام اندوهبار ذهن خود را به مرگ خدا تعبير كرد. حال آن كه ادراك خدا در مقام مفهومي انتزاعي در ذهن انسان صورت مي‌گيرد و هنگامي كه ذهني مرده داشته باشيم، طبيعي است كه خداي زنده‌اي هم در چنين ذهن مرده‌اي حضور نخواهد يافت.

نيچه انساني انديشمند بود و نمي‌توانست غفلت و خواب آلودگي ذهني را كه در انسان‌هاي بي‌حال و بي‌خيال امري طبيعي و متعارف است، بپذيرد. از اين رو گذاره‌اي تكان‌دهنده را مطرح كرد تا شايد به اين وسيله اذهان بي‌حال و بي‌خيال را به تامل و تفكر وا دارد. او رنج اتهام و طرد شدن از بخش گسترده‌اي از جامعه را به جان خريد تا دست كم بخش اندكي از جامعه‌ي خواب‌آلود معاصر خود را از خواب گران برخيزاند و به آن‌ها تمايز خود پنداري از خدا پنداري را بفهماند. او مي‌دانست همگان مانند او پيوسته فكر نمي‌كنند، از اين رو نيازي نمي‌ديد كه آن‌ها با خود دروني خود در تماس باشند وبيداري آن‌ها را از خواب غفلت مقدم بر همه چيز مي‌دانست. او معتقد بود چه بسيار افرادي كه تا پايان عمر خود را نمي‌شناسند، چه برسد به آن كه بخواهند با خود در ارتباط باشند.

نيچه يا هر فرد ديگري كه در طول تاريخ با بن بست دردناك ذهني رو به رو شده باشد، ناگزير به بازگشت به انديشه‌ي بنيادين آرنت در مورد گفت و گوي دروني انسان هنگام تفكر است و هنگامي كه اين گفت و گو صورت نمي‌گيرد، طبيعي است كه فكري نيز پديد نمي‌آيد. ناتواني يا عدم تمايل به انجام اين گفت و گوي دروني چه در حال و چه در گذشته و چه در آينده دستاوري يكسان دارد: بن بست دردناك ذهني و فقدان انديشه.

در آينده‌انديشي نيز گاهي اين بن بست بروز مي‌كند. تماس ذهني فرد آينده‌انديش با خود دروني او و گفت و گو با خويشتن خويش پيرامون آينده همواره امكان‌پذير نيست. شرايط مناسب و ويژه‌ي رواني كه اين گفت و گو را ميسر سازد، هميشه و همه جا در دسترس آينده‌انديشان نيست. از اين روست كه در چنين شرايطي نمي‌توانيم از آينده‌انديشان انتظار نظريه‌پردازي پيرامون آاينده داشته باشيم. چه بسيار آينده‌پژوهاني كه دهن آن‌ها سرشار از ايده‌هاي آينده‌گرايانه است، اما انديشه‌هاي آن‌ها به بن بستي دردناك رسيده چرا كه ديگر صدايي از درون خود نمي‌شنوند تا در قالب گفت و گو با اين نداي دروني به پرورش ايده‌هاي خود مبادرت نمايند.

موفقيت در گفت و گوي سازنده و ثمربخش با خويشتن و خود دروني صرف نظر از اتهام‌هايي كه گاهي از حيث سلامت روان ممكن است بر فرد آينده‌انديش وارد شود، عاملي مهم در آينده‌انديشي است. هنگامي كه اشتياق و علاقه به آينده‌ي موضوعي در وجود يك آينده‌پژوه پديد آيد، اين خود دروني نسبت به جذابيت موجود در آن موضوع تحريك شده و بيدار مي‌شود. فرد آينده‌انديش در اين شرايط به طور هم‌زمان نقش گوينده و شنونده را ايفا مي‌‌كند، به ويژه شنونده‌اي كه در مقام پاسخگويي بر مي‌آيد و انديشه‌هاي گوينده را به چالش مي‌گيرد و در صدد تكميل يا رد آن‌ها بر مي‌آيد. حاصل اين گفت و گوي دروني دستاورد ذهني آينده‌انديشان را تشكيل مي‌دهد كه همان نظريه‌هاي آينده‌گرايانه خواهد بود.


مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع:


بنیاد آینده‌نگری ایران



پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۸ مارس ۲۰۲۴

اندیشمندان آینده‌نگر

+ جعبه ابزاری برای پیشبینی تام استندیج

+ ملافات با اَبر فن آوری  دانیل فراکلین

+ مشاغل آینده تا افق ۲۰۳۰ --

+ دغدغه زندگي خوب دکتر شهیندخت خوارزمی

+ نگاهی به جنبش روسری­ سوزان یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ فکر کردن به آینده، آینده نگری نیست! رضاش

+ آن سوی سرمایه‌داری و سوسیالیسم الوین تافلر

+ هندبوک آینده پژوهی و جمع آوری کمک مالی برای موسسه آینده پژوهی در واشنگتن دی سی وحید وحیدی مطلق

+ آیا دموکراسی آینده ای دارد؟ ترجمه ویکتور وحیدی

+ بیانیه ماموریت و هواداری اندیشکده آینده های سیاره ای https://www.apfi.us

+ نقد کتاب فراسوی دانش: چگونه فنآوری، عصر آگاهی را به پیش می برد  وحید وحیدی مطلق

+ آینده ممکن و مطلوب سال 2050 وحید وحیدی مطلق

+ عقب ماندگی اجتماعی ایرانیان، دلایل و مسائل فرنود حسنی

+ جنگ اوکراین و آینده مشترک ما وحید وحیدی مطلق

+ مدل سازی ریاضی آینده تمدنی به طور کلی و بویژه انسان شناسی پیش نگر‎‎ وحید وحیدی مطلق

+ مهارت‎ های آینده و ضروری که باید داشته باشیم 

+ مقدمه ای بر آینده نگری مهندسین مشاور

+ شناسایی و درک نیروهای کلیدی تعیین کننده در مسیر رویدادهای آینده وحید وحیدی مطلق

+ نقد کتاب هلال، ویلیام،2021 ، فراسوی دانش چگونه فنآوری، عصر آگاهی را پیش می برد. وحید وحیدی مطلق

+ حکایت گربه‌ و سوسیس و سازمان‌های نوآور فرنود حسنی

+ برای مراسم روز جهانی آینده رضا داوری اردکانی؛

+ انسان خردمندتر می‌شود، پوپولیست‌ها بازندۀ اصلی بحران کرونا خواهند بود ماتیاس هورکس

+ سیاست در هیچ جای جهان مبتنی بر علم نیست  رضا داوری اردکانی

+ جامعه شناس دنیای جدید 

+ تکنولوژی‌های نوین و سرنوشت بشر دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی چیست و آینده های متفاوت کدام اند؟ وحید وحیدی مطلق

+ تحلیل محتوا و آینده نگری 

+ نگاهی به سوداگری با تاریخ محمد امینی دکتر شیرزاد کلهری

+ غربت علوم انسانی شاه کلید توسعه نیافتگی. دکتر شهیندخت خوارزمی

+ ماهیت و میراث فکری «آلوین تافلر» در گفت‌وگو با دکتر شهیندخت خوارزمی دکتر شهیندخت خوارزمی

+ دانایی به مثابه قدرت .خرد آینده‌نگری 

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم: گفتگو با شهیندخت خوارزمی  شهیندخت خوارزمی

+ انقلاب چهارم و کار ما هرمز پوررستمی

+ خوارزمی: تافلر کمک می‌کند در دنیای پرخشونت مأیوس نشویم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ فناوری راهی برای رهایی از جنسیت؟ مریم یوسفیان

+ آشتی دادن جامعه با آینده، رسالت اصلی آینده پژوهی دکتر محسن طاهري

+ چهارمین موج تغییر  علی اکبر جلالی

+ در جست‌وجوی یحیی-- پیشگفتاری از دکتر شهیندخت خوارزمی 

+ برنامه حزب مدرن و آینده نگر – بخش دوم احمد تقوائی

+ ⁠⁠⁠به بهانه ی قاعدگی دکتر محسن طاهری

+ مهم ترین مولفه های برنامه یک حزب سیاسی مدرن کدامند ؟  احمد تقوائی

+ علت‌های اجتماعیِ استبداد و فساد نازنین صالحی

+ سخنراني پروفسور شهرياري و دكتر شهين دخت خوارزمي 

+ ظهور جامعه پساصنعتی دانیل بل

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم 

+ خردِ پیشرفت و توسعه رضا داوری اردکانی

+ آینده پژوهی و دغدغه هایش دکتر طاهری دمنه

+ تافلر:نگاه تازه به آينده 

+ سرمایه‌گذاری 80 میلیون دلاری بیل گیتس برای ساخت شهر هوشمند حمید نیک‌روش

+ آینده پژوهی و انواع آینده محسن گرامی طیبی

+ کتاب آینده پژوهی، پارادایمی نوین در برنامه ریزی، با تاکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای علی زارع میرک آباد

+ اجتماع علمی قدرتمند مهمترین نیاز آینده پزوهی در ایران است احد رضایان قیه باشی

+ ایرانی‌ها و فقدان وجدان آینده‌نگر اجتماعی احد رضایان قیه‌باشی

+ ديدگاه‌های سه گانه درباره محركهای آينده نگاری. حسن کریمی فرد

+ استانداردهاي سواد اطلاعاتي. دكتر عشرت زماني

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات. دکتر امین گلستانی

+ خرد آینده نگری 

+ آینده نگری, برترین مزیت انسانی عباس سید کریمی

+ روش پس نگری در آینده پژوهی دکتر محسن طاهری دمنه

+ جان نقّاد و چشم باز مردم رضا داوری اردکانی

+ واقعیت مجازی و آینده آموزش دکتر محسن طاهری دمنه

+ اقتصاد به مثابه قلب تپنده مریم یوسفیان

+ قدرت تکنیک؛ آینده هم منم رضا داوری اردکانی

+ میل ذاتی تجدد به زمان آینده رضا داوری اردکانی

+ درگاه تخصصی آینده 

+ نسل جدید با بی وزنی مواجه است/ پیاده راه شهر رشت با نگاه آینده پژوهی ساخته شده است 

+ اساتيد ارتباطات:دكتر علي اسدي /بنيادگذاري سنجش افكار در رسانه ملي  

+ در عید نوروز، آینده را هدیه دهید  Vahid Think Tank

+ بسترهای فراگیر شدن طراحی صنعتی در ایران بر پایه الگوهای الوین تافلر 

+ روش‌های پیش‌بینی فناوری.  اندیشکده وحید

+ تاریخ تکرار نمی شود. الوین تافلر

+ آینده کسب و کار در سال 2030 - کتاب صوتی فارسی وحید وحیدی مطلق

+ سندروم یخچال فرنود حسني

+ هفت سازمان آینده پژوه ایرانی در سال 2016 

+ آينده‌پژوهي برآيند پيش‌بيني‌ناپذيري محيط است گفت‌وگو با دکتر سعید خزایی آینده‌پژوه و مدرس دانشگاه

+ آينده پژوهي: از قابليت فردي تا اجتماعي ياورزاده محمدرضا,رضايي كلج فاطمه

+ مبانی نظری و مورد کاوی های مختلف و متنوع  

+ اخذ مدرک حرفه ای آینده پژوهی به صورت حضوری و غیر حضوری از معتبرترین سازمان بین المللی  

+ آزمون های اندیشه ورزی در جهان حسین کاشفی امیری

+ دمینگ و ما صلاح الدین همایون

+ روش آﯾﻨﺪه ﭘﮋوه ﺷﺪن  ﺳﻌﯿﺪ رﻫﻨﻤﺎ

+ نقش هنر در آینده پژوهی الهام سهامی

+ الوین تافلر را بهتر بشناسیم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آیند هنگاری ملی جانشین برنامه های توسعه پنج ساله در علم، فناوری و نوآوری امیر ناظمی

+ پیشگفتار شوک آینده دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی کلید تحول درنقش های توسعه محور و راهبردی مدیریت منابع انسانی دکتر سید اکبر نیلی پور

+ نشست اندیشه 

+ آیا فناوری‌های همگرا آینده را تضمین می‌کنند؟ دکترمحسن رنانی

+ جامعه ای می‌تواند بحران‌هارا پشت سر بگذارد که دو وزیر آینده نگر «آموزش و پرورش» و «ارتباطات» آنرا اداره می‌کنند/ امروز «دانایی» است که قدرت می‌آفریند. جامعه شناسی هنر

+ گزارش برگزاری نشست «تاملی در ایده‌های آینده‌نگرانه تافلر» در گروه افواج 

+ دانایی به مثابه قدرت عاطفه شمس

+ فهم جامعه به کمک ژورنالیسم/ آثار تافلر نوعی جامعه‌شناسی مترویی‌ست 

+ خانیکی: نگاه تافلر نگرانی از آینده را کم کرد 

+ ‍ خلاصه سخنرانی جدید وحیدی مطلق درباره آینده قدرت ایران مدرس بین المللی فدراسیون جهانی آینده‌پژوهی  وحیدی مطلق

+ «آینده نگری» مهارتی سودمند برای مدیران 

+ پیش‌بینی‌های درست و نادرست آلوین تافلر کدام‌ بودند؟ BBC

+ الوین تافلر،آینده‌پژوه و نویسنده سرشناس آمریکایی در سن ۸۸ «‌۸۷»سالگی در گذشت. BBC

+ آینده جهان ، آینده زنان « مجله زنان امروز » مریم یوسفیان

+ آن سوی سرمایه داری و سوسیالیسم الوین تاقلر

+ سیر تحول مطالعات و تحقیقات ارتباطات و توسعه درایران دکتر کاظم معتمد نژاد



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995